Thursday, February 26, 2009

2008 PCCF Retreat.


PCCF chungtel pawl Matabungkay beach ah retreat kan kal lio hna a si. 
Photo in zoh a duh mi le zuhlaak a duh mi nih hika hin zoh le zuhlaak khawh a si.


A Short Speech About Chin National Day

Hihi Rev. Dr. Clifford Van Thang nih avoi(61)nak Chin National Day ah a chim mi kan vun langhter than mi a si.

A SHORT SPEECH ABOUT CHIN NATIONAL DAY

Rev. Dr. Clifford Van Thang on the 61st CND Celebration, Manila, 2009


Good evening beloved brothers and sisters of my fellow Chin people and our honored guests who come to promote the ceremony!

It’s a privilege to share some interesting stories about the Chin people on this historic and momentous event of the celebration of the 61st Chin National Day which falls on February 20, every year.

We, the Chin people left a place called Chinlung in China around AD 225 for westwards because of some intolerable situations. Many of us settled in the eastern side of Tio and Kaladan Rivers which are like our Jordan and some of them settled in the western side of the rivers.

The time of the first settlement in Chinland, according to pu Chawn Kio is thought to be around AD 1300. Indeed, the original Chinland is a bit wide. It is almost forty thousands square miles (Chinland 13,907; Manipur 8,628; Mizoram 8,139; and Nagaland 6,401). They ruled themselves for about six hundred years until the British colonization. Two third of the land is now in India and only one third is in Myanmar. It was split because of General Aung San’s clever persuasion and we still suffer until today because of U Nu’s wrong decision, which makes the Pinlung (also written as Panglong) Federal flower (planted Feb. 12, 1947) unable to bloom for almost 50 years, 1962-2009.

Originally the Chins have many but tiny different traditions and we are very rich in language; we have more than 50 different dialects, and we have many different tribal names as is recorded in Chin Hills Regulation 1896: “Chins includes Lushai, Kuki, Nagas , Chins in the Chin Hills and any persons who adopt Chin culture and language.” 

The British extended its territory up to Chittagong hill track around 1760 and annexed Lower Burma in 1855. The British asked permission to construct a land route from India to Burma throughout Chinland. The Chin people who had never been ruled by any foreign nations, denied the plan being seen the future consequences.

Advantageously, the British fought Chinland from both India and Burma sides. The Chins are courageous and brave; were known as headhunters and good fighters; are simple minded and faithful. These are the identities of the Chins. Thus, the British officers want the Chins and Korkha alone to be their personal guards. If they possessed arms of the same quality, the Chins might win the battle.

At last, they made an agreement in 1888. The British agreed to let the Chins continue their Hereditary Chieftainship, (Sawbua:) in Burmese, and the Chins agreed to pay tax to the British. Politically we won, but economically we lost. We gave every good thing we had to foreigners.

You may ask, “We gave tax in kind (khuachiah rawlrel) to our chiefs. What’s the difference?” No, what we gave to our chiefs made our land and people rich; what we gave to foreigners made us poor.

From 1888 until 1948, exactly 60 years, we were under the control of the British government economically and we became poorer and poorer and they treated us as if we were slaves. If it is your turn, even if you are a widow or an old man, there is no exemption. You become a coerced porter like some of our people today. You get no pay, no pity. In that situation, future for the Chin people was unimaginable.

Knowing this and dreaming for human rights in Democracy and envisioning a bright future for the next generations, the first Chin Hill Union Organization was emerged February 20, 1928. Reaching the nadir of suppression, men of politics and patriotism from each Township like the late pu Len Dun of Vanzang, my native village, for example, reorganized and renegotiated their people to overthrow the British annexation along with the Hereditary Chieftainship. (Vanzang Tlang became a well versed phrase because of pu Len Dun’s well known leadership in this attempt. With some of his friends, they even encountered detention with many hardships).

After many struggling and sufferings of the leaders, the Chins Public General Meeting for Democracy was successfully held February, 1948 in Falam, former capital of Chin State. Almost 5000 patriotic delegates attended the momentous meeting.

Given compensation for some years, all the chiefs of the Chins willingly agreed to terminate their hereditary Chieftainship. Hence, the door of the long waited Democracy was open on the 20th of February, 1948, a day which can never be forgotten by the Chin people.

That is the reason why we are gathering once a year and celebrate the Chin National Day (not Chin State Day) joyously and as for my conclusion, I want every one of us to pray fervently and work out to find again soon our lost world of Democracy. 


Thank you and may God bless all the Chin people around the world.

____________________________________________________________

Sources: Pu Lian Uk, Pu Thomas Thangnou, Pu Lian Hmung Sakhawng, 
Pu Chawn Kio; Pu Salai Tun Than and Wikipedia

Monday, February 23, 2009

2009 Chin National Day in Philippines

Pathian lam hruainak le CND EC pawl hruainak thawng in Chin National Day cu February 22, Salom Centre, Manila ah hlawhtling te in le hluanghlai ngai in tuah a si. Philippines ram um mi Chin fellowship cio nih hla le Lailaam in an i tel kho cio hna. Cun Philippines um mi kan Lai hlasak thiam pawl nih laihla saknak zong a kan ngeih i kan i nuam khun hna. Rev. Dr. Clifford V Thang nih kan theih bel lo mi Lai Phun Pi ni kong zong a kan chimh i a thei tu caah a sunglawi tuk.


PCCF nih group song(Choir)an sak lio le Lailaam in an laam lio.

Type the rest of your post here.

Tuesday, February 17, 2009

Laica Tialning le Punctuation Kong

By - Rev. Dr. Clifford V Thang
U le Nau Hna,

Kan hnulei Laica kong ka hun thlahmi kha kaa in maw, phone in maw a hun ka comment-tu nan um len caah nan ithathnempi cio ding ahcun tiah Saya Sui chimning in 12 point in ka hun thlah than. (A donghlei ah tlawmpalte ka chapmi a um).

Punctuations


Punctuation hi an terual ngai; a hmesem cun sawmnga dengmang an si. Cu hna lakah Laica nih ai hrawm cem deuh vemi hna cu:

1. Full stop or period (.)
2. Comma (,)
3. Double and single inverted comma or quotation mark (“…” ‘…’)
4. Bracket a phunphun ( )
5. Question mark (?)
6. Colon (:)
7. Semicolon (;)
8. hyphen (-)
9. Apostrophe (‘)
10. Underline (_)
11. Exclamation mark (!) le
12. ellipsis (…) hna hi an si.

Atu lio Mirang ca ah hmanmi punctuations hna hi kumzabu 18-nak a donghlai hrawng lawngin chapchuan, remhsiam, le ciammam tein hman an si ti a si.


Punctuation Hmanning

1. Full stop le comma: Full stop cu biadonghnak ah le comma cu biadinhnak ah hman an si. Full stop le comma hnu ah hin spacebar vuikhat in nam hrimhrim ding. Full stop hi cafang ngan a tawinak in an tialmi ah cun U. N. O. or UNO tiah hman, or hman lo khawh a si. Full stop hnu ah biafang hme in tial thok phung a si lo. Comma hnu belte ah cafang hme lawng hman ding a si.

2. Double le single quotation mark hi hmanning an ikhat. A thoknak zong a donghnak zongah spacebar nam hrimhrim lo ding. Kehlei quotation mark changtu cafang poah a ngan in tial an si. (Awrhlei quotation mark hlan ah full stop chiah hi US style ti a si; a dongh hnu chiah cu UK style ti a si; mi tam deuh nih US style hman a si cang).

3. Bracket a phunphun hna hi a chungum biafang, biatluan hna he a thoknak zong, a donghnak zongah tonghter hrimhrim ding; spacebar nam lo ding. Mirang hmanning ah cun: “Ka dawt tuk mi Nu Hniang nih a ka thihtak,” timi biathluan ah hin “Nu Hniang (ka dawt tuk mi) nih a ka thihtak,” tiah hman a si.

4. Question mark hlan zong, hnu zongah full stop or comma chiah lo ding.

5. Colon: Laica ah colon kan hmanning a tam bik cu:
a. ……………
b. …………… tibantuk ah hin a si.
“cu:” canah hin “cu-“ tiah hyphen kon, dash kon hman khawh a si ve.

6. Semicolon: Laica ah semicolon cu “biapeh” (conjunction) aiawh ah hman bik a si. Semicolon changtu cafang cu proper noun a si lo ahcun a ngan (capital) a si lai lo; a hmemi a si lai. Hi ka capar chungah hin semicolon hmun tam nawnah (zohchun awkah) ka hman hna.

7. Hyphen le biafang karlakah spacebar nam hrimhrim lo ding. (Thum-komh-Pathian tbk in tial ding.)

8. Apostrophe hi Hakha ca le bia ah hin kan hmang tuk lo; Falam nih “Amai’h duhdawtnak” le “Cui’h ruangah,” ti bantukin biafang tawiternak ah an hman. (Hakha nih “cuca’h” ti a hmangmi kan um hnihkhat ve).

9. Underline cu heading hna, subtitle hna, asiloah biafang le biathluan biapitnak langhternak ah hman a si.

10. Exclamation mark cu Mirang he kan hmanning ai khat; launak zawn maw, lunglawmh tuknak maw, khuaruahhar tuknak maw, hmuhsaktu ah kan hman. Full stop hmanchih a hau lo.

11. Ellipsis zong hi Mirang nawl kan icawn thiamthiam; biafang or biathluan rinhnak, hrelhnak (omit) tuahnak ah hman a si. Deh thum lawngbak a si lai. Deh hnih maw, deh li maw a si lai lo. Spacebar nam loin cafang peh colh ding a si.

Punctuation kong pehparah theih a herhmi dang tete hun peh ko tuah lang.
Awtawi le awsau

Awtawi, awsau, awtung le awphei ti cu Mirang zong nih an ngeih ve. Hihi a thleidan kan thiam a herh ngaingai; kan thiam lo ahcun, kan bia a ngaitu caah bia dawhlo le bia ningzak zongah a cang kho; a sullam zong ai thleng kho i, kan Laica zong a hrawktu kan si kho.

A dikmi ...... le ...... A diklomi
1. Ka zaang a fak tuk. 1. Ka zang a fak tuk.
2. Bawi Jesuh/Zisuh 2. Boi Jeshu/Zisuh
3. Ka khualtlawn lai hi boi maw boi lo
ka si; kai fiang rih lo. 3. Bawi maw bawi lo ka si;…
4. Zaangfah kan nawl. 4. Zangfah kan nol.
5. Kai/kaa lawm tuk. 5. Kai/kaa lom tuk.
6. Nan naute cu a lom ngai e. 6. Nan naute cu a lawm ngai e.
7. Chokhleipar 7. Chawkhleipar
8. Laizaal cawk ka duh. 8. Laizal cok ka duh.
9. Hawikom 9. Hoikawm
10. Conglawmh le thangchiat cu… 10. Cawnglomh le thangchiat cu…
11. Ngahringdawinak taal ka saat lai. 11. Ngahringdoinak tal ka sat lai.
12. A sat na, a dil na 12. A saat na, a dil na

Fianternak: “Lawmh” ti hi a aw a tawi ko nain a root word cu “lawm” ti a si caah “aw” in tial ding ti a si. Cubantuk cun a aw a tawimi kan Lai biafang zeimawzat cu a root word “aw” a si ahcun “h” ai peh tikah “o” hman lo ding ti a si.

“Aw” biafang A dikmi A diklomi

1. Hmunrawn ah ra u! A rawnhning cu! A ronhning cu!
2. Kai/kaa lawm Kai lawmh tukah ka tap. … lomh tukah ka tap.
3. Va chawn hen/hme. Ziah na chawnh lo? Ziah na chonh lo?
4. Ka tawng hlah. Ziah na ka tawngh? Ziah na ka tongh?
5. Vate an awn. An awnhning lung a leng. An onhning lung a leng.
6. Innka va awng/hawng. Ziah na awnh/hawnh lo? Zian na onh/honh lo?
7. Ka bawm tuah. Kan bawmh ko lai. Kan bomh ko lai.
8. Ka dawn hlah. Ziah na ka dawnh? Ziah na ka donh?
9. Na sei a lawng maw? Kan lawnhpiak lai mu. Kan lonhpiak lai mu.
10. Mawtaw ka mawng. Mawtaw mawngh ka thiam … mongh ka thiam.
11. Ka zawn ve tuah hen. Kan zawnh ahcun…. Kan zonh ahcun…

Thleidan awkah a har ngaimi cafang pathum: “h, k, t”

Vuikhat cu Hakha ah zarhpini chun ah tleicia pu Cpt. Hei Er cu kan innpa tualrawn ah amah lawng sau nawn a dir. “Ziah nangmah lawngpi cuka i dir ko cu?” tiah ka va ti i, “Bawi Cin nu ka hngah,” tiah a ka leh. Ka thawh i, “Hakha in mengkul lawng a hlatmi Sakta khua chuak nih ziah Hakha holh na thiam tung lo!” tiah ka ti. Cu kong kan i-al len lioah an nu sayamah Sui Thluai Ling cu mi inn in a hung chuak i, “Zei he nan unau nan i al len ko?” tiah a kan hal. Kan bia cu kan ruah i, “Um…, Vante a hman,” a rak ti. “Bawi Cin nu ka hngak,” ti selaw a hman hnga. Asiloah, “Bawi Cin nu ka hngah caah ka dir ko hih,” tiah “h” chap selaw a dik fawn hnga. “H” chap ahcun a ruang chimchih a hau tinak a si cu.

A dikmi ......... A diklomi
1. Hmun va phiak. 1. Hmun va phiah.
2. Ziah na phiah lo? 2. Ziah na phiak lo? (Farrawn le Khualhringtlang)
3. Hmunphiah va la. 3. Hmunphiak va la.
4. Hnumphiaktu a um maw? 4. Hmunphiahtu a um maw?
5. Ziah ka cakuat na ka leh lo? 5. Ziah ka cakuat na ka let lo?
6. Ka ca na ka let duh lo ti? 6. Ka ca na ka leh duh lo ti?
7. Buhkhel hei let. 7. Buhkhel hei leh.
8. Blackboard va hnawt. 8. Blackboard va hnawh.
9. Ziah na hnawh lo? 9. Ziah na hnawt lo? (Farrawn le Khualhringtlang)
10. Kakhin va chia. 10. Kakhin va chiah.

Cafang Fonh Ai Thlenning

Ca hi a thang; ai thleng lengmang ve. Cucaah nihin Hebrew, Greek, Pali le Sancrit hna zalamtlang ah hmang ti loin sianginn lawngah kan cawn cang hnanak hi a si. Tahchunhnak pakhat ah hlanlio Mirang ca le tuchan Mirang cafang fonh ai danning hun zoh ta hmanh u sih.

Old English: Thys merchaunt came into an hows and axed for mete and specyally he axed after eggs. And the good wyf answerede, that she coude speke no frenshe. And the merchaunt was angry, for he also coude speke no frenshe, but wolde have hadde egges and she understode hym not. And thenne at last a nother sayd that he wolde have eyren. Then the good wyf sayd that she understod hym wel. Loo, what sholde a man in thyse dayes now wryte, eggs or eyren?

Hi ca hi AD 1474 kum ah England ram ah canamnak seh a rak siamtu, catialthiam William Caxton nih a rak tialmi a si. A chim duhnak cu:
New English: The merchant came into a house and asked for meat and especially he asked after (for) eggs. And the good wife answered, that she could not speak French. And the merchant was angry, for he also could not speak French, but would have had eggs and she did not understand him. And then at last another (man) said that he would have eyren. Then the good wife said that she understood him well. Look, what should a man in these days write, eggs or eyren? (Eyren cu German hold a si i, arti tinak a si).

Kan Lai biafang zong a root word le atu chan kan hmaning ai dang cangmi an um pah ve.

Si Dawh A Rak Simi ..... Atu Chan Kan Hmanning
1. Pathiang 1. Pathian (‘g’ aw va chuahpeng kha a har caah ‘g’ a tlau.
2. Lungthum 2. Lungthu (‘m’ aw chauhnak ah hmur va cippeng kha a har caah ‘m’ a tlau ve.
3. Zunput 3. Zumput (‘p’ aw chuahnak ah hmurcip si kaw cu nih cun ‘n’
a tlauter i, ‘m’ ah ai cang.
4. Vanpang 4. Vampang (‘p’ “ “ “ “ ‘n’ a tlauter).
Vampang hi cu Vanpang a titu an um len rih.

Nihin mino hna nih an hrawh cuahmahmi biafang hna cu:
1. “Kei ka si tung lo,” ti dingah “Kei ka si tun lo,” tiah ‘g’ an thlau.
2. “Thawl chungah ti va rawn,” ti dingah “… ti va rawng,” tiah ‘g’ an chap hoi.
3. “Ka ngaih a chia,” ti dingah “Ka ngeih a chia,” an ti
4. “Biacaih,” ti dingah “Biaceih,” an ti. Biafang tampi ah ‘e’ nih ‘a’ hmun a chuh.
5. “Bia na ngeih lo ahcun kan daw lai lo,” timi biathluan hna ah hin cun sullam dangpi a sawh kho.
6. “Asi maw?” ti dingah “Asi ma?” tiah ‘w’ an thlau.
7. “Thluachuah” ti dingah “Thlachuah” tiah ‘u’ an thlau.
(Thlua ti hi tlang tinak a si. Khuallam le lolam ah thaba ngaiin cho kan kai i tlang kan hung chuah a nuamhning, restful a sining cherhchan in a rami biafang a si caah ‘u’ hi thlau awk a tha lomi biafang a si).

Lungfim deuh le Laica a tuaktan deuhmi nih chimrelnak leiin kan doh khawh lo hmanhah catialnak (printed page) lei talin remhsiam le dirpi kan hau. Cu lo ahcun kan Laica a rawk chin lengmang lai. Mizo caposaihthiam Thangkura nih cun, “In lo awma, kanin hmu a ni,” a ti bang nan rel ahcun nan theih ko lai.

A theih lawng thei loin a zulhin zul hna u sih.

Kai lawm.

Monday, February 16, 2009

February Thla Pumh

A hmun - Saya. Thawng Peng le hawi le inn. Kamuning, Quezon City, Manila.
A ni - February 15, 2009.
PCCF i February thla pumh cu tlamtling te in kan tuah khawh caah Pathian min thangthat si chin ko seh. Hi pumhnak ah Sayamah. Siang Chin Thial(Siang Siang) nih caan a kan hruai i Sayamah. Hau Hau nih thawngtha(forhfialnak) a kan chimh. A tel kho vial te kan i lawm dih. Thlakhat voikhat te kan i ton mi hna hi cu a sunglawi tuk hringhran ko.


Hmanthla zoh le download a duh mi nih hika hin hmet.

Biapeh chap . . .
Hmaithla(March) pumh cu Cavite ah si lai. A cacawn a dih i a tlung ding pawl thlahnak tuah si lai caah chungtel kan dihlak chuahkhawh i zuam cio hna uh sih.

Tu kum CND ca hla thawh

Tu kum Lai Phunpi Ni caah Saya. Thawng Peng nih a thawh mi hla.
Hla min - Lairam na khangh lai
Hla sa - S. Sui Hnin
Hla phuah tu - Saya. Thawng Peng

A zeilei kap hmanh in a tling mi hla si ko hih.

Sunday, February 15, 2009

Thennak Vawlei (The Parting World) - Lai Movie

PCCF caah rothil(chawva si lo in) pakhat a si ve mi THENNAK VAWLEI (The Parting World) movie hlawhtling te'n an zuar le zamp khawh a si cang caah lawmhnak tam pi kan ngei. Hi Lai movie a chuahkhawhnak ah a rethei mi dihlak cung ah Pathian tu nih thluachuah nak pe chin ko hna seh. Hi Lai movie nih hin Laimi caah thiltha tam pi a chuah pi te lai.

Online in zoh a duh mi nih hika hin zoh khawh si.

Saturday, February 14, 2009

Valentine's Day Kong Halnak

By Robert Cung Cinzah
Marikina, Phil

Hawidawt hna,

Vawleicung pumpi in kum khat voikhat tuah tawn mi le sunhsak ngaingai mi ni Valentine's Day (abik in ai duh lio mi le ai hammi hna caah) hi nang zeitin na dawtmi he na hman ve? Chan nih akalpi ve cang bantukin mah ni hi dawtmi or ai duhmi hna he caanhman ding ni tiah (date tuah=iching) Laimi tampi zong nih kan cohlan ve cang bantukin ai duhmi hna le ai dawmi hna nih mah ni hi sunglawi ngai in caanhman dingin timhtuah asi tawn bang ai duhmi le ai dawmi hna nih aphunphun in hmanmi ni sunglawi asi ve cang i kei zong tukum cu phundang ngai khin ka hmang ve abik in aka dawtu le aka tlaihchanmi hna he tiah. Ka chan chungah pasal ka philh khawhlo dingmi ni tiin ka diary ah ka ttial mi cu Hringtu ka nu le ka pa bantuk tluk ah kai ruahmi hna le thlarau lei zongah nucan pacan ah kai ruahmi hna Rev. Dr. Clifford Van Thang le Dr. Angella Tan Tan, kan far Esther le APen hna nih an kan dawtnak le hi Valentine's Day (Chittu Mia Neh) sullam hna cu langhter ve dingin kan sinah an caan sunglawi an rak kan hrawmh ve tikah an thinlung chungin achuakmi dawtnak le tlaihchannak cu ahmui i zoh ai dawh tuk zia le an kan dawtnak athuhsang zia an rak langhtermi in ka hmuh tikah an tuahmi thil hi tuanbia ah acang dingmi zohdawh le cawnawktlakmi nunziadawh asi ko ti ka hmuh tikah ka mang maw si ka cang hme tiin sau ial te ka um...Aih! na cang si ko cuh na ka nengtuk tiah kan nu nih a van ka ti le ka daibak cawlh (Warren: Sharing time is sharing life)...Aw..Santlai si hlah hmanh usihlaw kan mah le kan tawk te cun dawtu, ruattu, le kilkamhtu pei Pathian nih a kan pek ko hi kan nih chung zong tiah ka lung a hung fim vuaimai...Hawitha hi Pathian sin in hmuhmi laksawng sunglawi an si taktak ko timi hi ka theih lawng si ti loin aton bak in ka hun hmuhton ve cang tikah hawidawt na sinah van chimlo le rel loin a um ka um kho bak lo. Kham ka tim hmanh law na ka kham kho lai loh...hehehe Nguai Si bia! Kan umnak hi lamhla ngai asi abikin Malate lei ca ko ahcun nazi 3 or 4 (if not heavy trafic) kal bak asi pinah umkalnak lebang i dih dingmi (fare) cu ei ka nu...ka nu le ka pa...ka ni le ka ttang...kawlram phaisa Kyat in tuak ahcun cuaihnihthum dih ding zong asi chapbei hoi...cu i duhdawtnak ruangah caan, phaisa, le thazaang uilo tein dawtmi vaangah tiin aherhmi tlunzoh chuah rih hauh cu asunglawi ko ti pin cun chimpit a si cang. Mah ciammam hi pei dawtmi hna ni (lover day=LD) tiah an ti hnawhchanmi cu asi ko hi ti zong kai fiang chinchin. Kan inn hi Metro Manila Map nih aphenhmi dum le tiva kar tlang phen te ah a um i zapi zaraan nih palkai ahar ngainak asi, lammin zong um lonak, ngapihrim in kawl ahauhnak hmun le ramvai ballo caahcun chim awk khi um ti loh, mah ruangah hin aphanmi hi mitlawmte lawng an si rih. Ara hnihchun hmanh tlaulo le pingpangsu lo an um hoi loh, NBI nih hun hruai na le Barangay upa te nih vu chuahpi na an si dih hna...Nain an phanh hnu hnu cun kir an huam ti hoi loh zeiruangah ka ti tawn hna; kan inn cu a nuamh hlei ttunglo, zei ti le rawl pipa zong khi kan in pek khawh ttung hna lo, nan i nuamhnak ding thil zong zeihmanh kan in tuah piak khawh fawn ttung hna lo ziah lawi bak aduh nan duh ti lo tiah ka ti tawn hna i an ka lehnak cu lawi lai kan zenh tuk kan umnak ahla tuk i (retheih tthan ding) le kan lamcaan van ruah ah lawi zenh asi cang cun khua zaza kan ruah ah zei ti phanh in hme kan rak phak an ti tawn i pem beh hna kan lung achuak an ti tawn...hahaha....An mawh bak lo ka ti ve! Vanlawng ai cawk kho rihlo mi kan caah cun afawi tak lo mi khi asi...hehehe!
Khah...Valentine's Day hi na theihning le na ruahning kan hal tuah lai...Valentine's Day hi zei tluk in dah kan theih ve kan nih PCCF unau hna nih. Atheimi cu laksawng pek nan si lai...(???)!
Everybody celebrates Valentine's Day but how much do you know about the saint from whom this day was named after?

1. Valentine was a Roman priest during the time of Claudius II who supposedly helped Christians who were being persecuted. Because of this, he was martyred on February 14, 269 AD. The legend goes that the priest, while in jail, sent messages to his friends saying, "Remember your Valentine."

2. Valentine was a priest that secretly married couples, defying the Emperor Claudius who had temporary forbidden marriages.

3. Valentine was a Catholic bishop of Terni who was martyred in Rome.

4. All, some or none of the above.

Source: cnn.com/
Khah...kan rak hngak ko lai hih...Library hna ah maw vai kal(research) ta lai ci awh..hehe

Lungsau tein na rel caah kai lawm,

Mangtha tuk ulaw,

Thursday, February 12, 2009

Virus Le Hard Disk Kong

By Rev. Luke Sui K Ling

Virus ruangah computer a safe lo ti hi pom/hngalh awk hrimhrim kan si. Cucaah Internet ah kan document biapi deuh tal cu chiah diam cang ding kan si. Computer umtuning ah Memory chung i virus a luh ahcun format tthan len zong ah um peng dawh a si. A memory a thar thlen ve lo ahcun. Chimduhmi cu ralrin ngai a hau tinak.

Hard Disk tthenhnih ah tthending nan chimmi kha a safe mi lamkhat cu a si ve. Ka computer hi tthenthum ah ka tthen. Ka document vialte tthendang ah copy ka chiah dih. Virus ruangah ka computer voi 4 tiang ka format ve cang i tthendang i ka chiahmi kha ka laktthan colh ko. Keimah nih ka cawkpi mi hna le ka tuahpiakmi hna poah cu an Hard Disk tthen 2 (Local Disk C le D) ah ka tthenpiak dih hna. Tthenthum, tthenli a si ahcun Local Disk E le F tiang a si hnga. Local Disk C: ahhin Operating System install a si i cucun kan computer kan hman cio hi a si. Disk D: le E: pawl hi record chiahnak a si. Hi hna chung i kan chiahmi cu Virus ruang a si zong, zeidang ruang a si zongah computer reformat tuah tikah a tlau lo. Operating System i kan hmanmi Disk chungta lawng a rawk. Sinain hi Hard Disk tthen zong hi a Hard Disk (Hardware) a rawk ahcun lakkhawh a si ve tthiam lo. Software problem lawng a solve kho i Hardware problem ah a safe tthiamtthiam lo. Cucaah Internet chung chiah hi hna ngambik awk a si ko.

File thar nan tuah/ngeih chom in Disk tthendang ah chia colh lengmang u ka ti tawn hna nain a chiah kan daithlang i cucu a poi ngai ka ti. Cheukhat cu khoika hmanh ah Document copy chiahlo in kan um. Computer a rawk tikah a poituk.

Cun mahte document ichiahnak nan timi kha, website style in ngeih nan duhdah ti lo ahcun Gmail le Windows Live account kan ngeihmi in duhzat chiah khawh a si ko. Windows Live ID ituah cio in SkyDrive ah document chiah ning 16 November 2008 ah ka ttial mi zong rel tthan te hmanh u. Google ID in Documents duhzat, Hmanthlak duzat chiahkhawh a si. Windows Live ID in Google i chiahkhawhmi pin ah Hla le Video tiang in chiahcawk lo hmun a um ko. Amah bel Website style a si lo.

Siaherhnak he,

Victor B Lian capar

Victior Biak Lian tial mi Chinram Mangtam a dohnak le timhtuahmi capar hika hin rel khawh si.

Pu Lian Uk capar

Pu Lian Uk tial mi Burma maw Myanmar dah ti mi capar hika hin rel khawh si.

Dr. Lian H Sakhong Capar

Dr. Lian Hmung Sakhong nih a tial mi capar hika hin rel khawh si.

PCCF Retreat le 2009 Hruatu Thar Thimnak

PCCF Retreat cu 29-31 December 2008 ah tuah a si. A kalkho mi minung 50 kan si. Cawnpiaknak, lentecelhnak, hlacawnnak, social tuahnak, tbt in nuam ngai in caan kan hmang. Paper chuahpitu pathum an si: Rev. Lian Do Kham, Rev. Van Bik, le Rev. Luke Sui Kung Ling.
x
Retreat hmun: Matabungkai Beach, Batangas
Kalni: 29 December 2008 (8:00 AM)
Kirni: 31 December 2008 (2:00 PM)

31 December 2008 ah 2009 PCCF hruaitu thar upa cu a tanglei bantuk in thim an si. Nomination committee (Rev. Luke Sui Kung Ling, Saza Pa Hnin, Saza Robert Ro Uk Cung, Saza Thomas Zatel, Sazama Mang Len Sung) nih thimnak an hruai i atanglei upa hna hi thim an si hnu ah thlacampiak colh an si.


President ........... Saza Khar Ling
Vice President ... Saza Ivan Van
Secretary ............ Saza Thla Bik Lian
Associate Secretary ... Rev. Sang Cung Uk
Treasurer ............ Sazama Siang Chin Ttial
Assistant Treasurer ... Sazama Zing Doi
Pastor: Rev. Van Bik
Moderator: Saza Solomon Van Hmun

Advisors:
1. Rev. Dr. Dennis Shu Maung
2. Rev. Dr. Clifford Van Thang
3. Rev. Luke Sui Kung Ling
4. Rev. Za That
5. Saza David That Mang

Auditors:
1. Saza Sang Vung
2. Sazama Dawt Cia


31 December 2008 zanlei 5:00 PM ah kan pa Dr. Dennis Shu Maung inn kan phan tthan. Kum 2009 Kumthar kan don. Kumthar donzan sermon petu Tlangval Van Cin Thang a si i a sermon a ttha kho singtuk an ti cio. Kan ilawm.

A thaizing 2009 Kumthar lawmhnak le puai zong hmunkhat te ah kan hmang tti hna. Kumthar pumh sermon tu Rev. Za That, 2008 PCCF President a si. Kumthar lunch hmunkhatte ah kan ihrawm dih in Manila lei kan hawile pawl 2:00 PM in an tlung ve.

*****

Wednesday, February 11, 2009

Gmail/Gtalk Invisible Si/Si Lo Hngalhning.

Hlan deuh Gmail ah invisible um le um lo hngalh hlan ah khan cun hodah a Gmail awng, awng lo kan i hngal dih i kan duh tik poah ah kan i chat hna i a nuam ngai ka ti.

Nain invisible a um ti theih cio tik ah cun invisible ah kan thu viar hna i hodah a Gmail ah thu, thu lo zong kan i hngal ti lo i um hna har bantuk aipuang deng bantuk hna khin kan um cio men hna lai tiah ka ruah. Ka i thup cio hna i a nuam lei hui ti lo ka ti.

Mah ca cun ahodah Gmail a awn ko nain invisible ah a thu, a thu lo ti hngalh khawh nan duh cio lai tiah ka ruah. Offline tak ma si/si lo theih na duh ah cun a tang lei ning hin tuah hmanh na hngalh khawh ko hna lai. A fawituk.

1. Na Gtalk kha awng.

2. Theih na duh mi hna zawn ah khan kal law send voicemail, call le triangle bantuk a hme mi te option na hmuh hna lai.

3. Mah pathum lak ah khan triangle bantuk option te kha hmet.

4. chat, send file, email, view past chat le block ... ti mi pawl na hmuh hna lai i mah lak cun chat kha hmet.

5. Chat box a chuak lai i a cung i kan tial cia bantuk khan (send voicemail, call le triangle bantuk a hme mi te option na hmuh than hna lai. Mah lak ah khan triangle bantuk option te kha hmet than.

6. send file, email, Go off the record le a dang. ... pawl na hmuh hna lai i Go off record kha hmet.

7. Mah dih cun hei chat ..(hi ..hello ..) hmanh.

8 (. . . .is offline and can't receive messages right now.) tiah ca a tial ah cun offline tak tak si ti nak si. Nain zei ca hmanh a tial lo/a chuah lo ah cun offline tak tak si lo a Gmail a awng ko ti nak si. Zeihmanh an leh lo zong ah a Gmail a awn ko nain invisible in a um ti a fiang.

"Kawia/ka maw, na thuh kan theih ko hih mu" tiah hei chat than lawng taang cang ko.

Sunday, February 1, 2009

Philippines le Lairam

By Thawng Peng
Philippines

Hawile hna,

Kan biaruahnak hi ttio taak mi khua a lo cang ne hi teh aw! Nan rian le na kai a tam cio rua. Kan nih cu kan khar lio asi le ka zalon lio te asi. Kheng chung i rawl suah lo ahcun a bel ning in ei awk a ttha fam lo cu teh, tiah zeimaw te ka van in suah hna. Rak ei ulaw, a thawt le thawt lo ka chim tthan te u mu :)

Transformation Theology ka cawng. Kan saza pa nih, "Hmun pakhat khat ah, mibu cawlcanghnak pakhat khat ah i hnim u, i phum ulaw an sining dothlat u.. Cucu final paper caah ap te u," a kan ti. Mirang holh cun "emmersion paper" ti asi. Ka hawile hi minung pahra pahra, panga panga in an i kawp. A phunphun an tuah. A cheu cu, bar le night club ah a laam mi pawl, an "heavenly kingdom" a siang tuk mi pawl kha hehchet tiah interview an tuah hna. Kei tu cu keimah lawng in cawlcang ko ning, ka ti le "Philippines hi zeiruangah dah asi a fah, ziah hitihin sifak an tam" timi ka dothlat. Cu chung cun, khengkhat kan suah hna. Pawbi mi cu an khimh hna lai i, pawkau mi cu an khimh kho hna lai lo :)

Philippines hi island pathum ah an tthen - Luzon, Visaya le Mindanao. Regions 17, Provinces 81 le cities 136 tiin tthencheu asi rih. Nikum (2007) August thla ah khan milu an rel (census) i, 88.57 million (88, 574, 614) kan si, an ti. Cozah sinah register ai tuah lomi lamkam khuasa minung an tor rih. Minute pakhat ah nau chuak thar pathum peng an um, ti asi. An ram a bit tuk pin ah an cozah chiakha tuk ve kaw, ramchung minung rian an ting lo, an ei awk le an din awk tirawl i za in an chuah kho lo. 28 million hrawng hi nikhat ah dollar 1 nak tlawm a hmu mi an si. Minung an karhning nak in sifahnak/sifak mi hi rang deuh in an karh (the number of poor is growing faster than the population, tiah nan fiang deuh lai dah). Philippines ka rat lai ah, Philippines ka phan lai i, cacawn pah in rian ka tuan lai, ka rak ti. A zei nemmam cu; ramleng mi chim lo ramchung mi hmanh rian ting lo lawngte, an si ai. 2008 chungah hin milu 90.5 million kan phan lai, an ti rih hi aw! Cun, ramdang ah tor le cheng an choi rih. 2003 lio ah khan US ah a ummi, tagalog (Philippines official language) a hmang mi hi 1.3 million an si e, an ti.

Zeiruangah dah hi ti nan si a fah? tiah ka hal hna. Minung 10 lakah 8 nih, "Fa tamtuk kan ngeih ruangah asi," an ti. Cozah tthatlo zong an puh dih fawn. Fa tamtuk ngeihnak nih sifahnak a chuahpi, ti nan hngalh ko ah, ziah nan hrin nan i phih lo? ka ti rih hna. Micheu nih, "Fa tampi ngeih hi kan tradition asi e, fa tampi kan ngeih ahcun kan tar tikah cawmtu tampi kan ngei lai, cun anmah le anmah ai zohkhenhtu ding zong an tam lai," an ti. Cuti nan ti cu asi sawk ko lai nain nan tar hlan ah pei maw, sifahnak nih an thah dih hna lai hi, ka ti tthan hna.

Fa tamtuk an ngei, an cawm kho fawn hna lo. Hehchet tiah an fale kha kutdok in an vahter hna. Inn le lo ngei lo an tam tuk. "Street children" an ti i, cu hna cu 1998 ah khan 1.5 million hrawng an um. Kumhra tluk a rauh cang caah, atu ah cun 3 million or 2.5 million hrawng si dawh an si. Cu "street children" timi cu phunhnih ah an tthen i, children on the streets le children of the streets ti an si. Children on the streets hi 75% hrawng an si i, an pawcawmnak caah lamkam ah an i chok, lamtte kip ah an um i, tangka an khawl. Ih caan a cut in inn ah an lawi. Children of the streets hi 30% hrawng an si ve. An nih pawl cu lawi nak inn zong an ngei lo i, lamkam ah khua an sa colh. A cheu cu an i zuar beh. Anmah le anmah zong an i hngal i, te le fa he an i ciah.

Cun, micheu cu ram rum in a rami ramdang mi nih chikkhat nupi caah an hman hna i, fa an poih hna. An tthi la thai ttung hna lo i, cuticun an hmeihter men hna. A hnu ah tangka kuat le zohkhenh zong um hlei ti hlah. An cutzat in an nu tuahkel rian kha an i ot ve. Cuticun, milu an karh i, sifah nih a phuat hna. Inn le lo le chungkhar tling he khua a sa mi zong zeihlei hlah, fa tampi ngeih in kan i cawm lai, ti phun khi an si.

Lairam cuan usih, Laimi i zoh usih. Laimi zong hi fa tamtuk kan ngei, tiah ka ruah. Hleihnih hna hleithum hna fa ngei kan um. Cozah chiat hlei ah kan ram nih pawcawmnak caah zei ngai a chuahcanh lo. Pawcawmnak caah chuah awk thil tampi va um ko hmanh sehlaw kan fimnak, kan thilri le kan sining nih a phan kho rih lo. Sifak ram i sifak mi khuasak, cu i, fa tam tak ngeih hoi. Sunghhnih, sunghthum sungh cikcek, ti ttheu ai chuak hi mu. Zeidang cu va um ko rih seh, kan si a fahtertu hi fa tamtuk kan ngeih caah asi, tiah ka ruah ko (one of the reasons).

Micheu nih fahrin phih cu an duh bak lo, lainawn he ai khat an ti. Minung kan sperm ah hin ci a um va si kaw, cu ci thah cu lainawn bak pei asi cu, an ti. Micheu nih Laimi kan tlawm tuk le fa tampi ngeih kan hau, an ti ttheu. Laimi karhnak caah fa tampi ngei ning law, ka cawmkhawh hna lo tikah aho nih dah nan ka cawmpiak hna lai? Cucu ruah a hau. Fa tampi ngeih ttung i, a cawmnak lam ruah ti lo tu hi, lainawn ah ka ruah deuh. Fa tampi kan ngeih ruangah kan si a fak, kan si a fah ruangah kan zumhnak kan hlawt i, kan biaknak kan chuahtaak i, rasen tunkhat caah kan limhaang kan khaatter. Democracy va hmu usih law, zalon nun kan cawng kan ti hnga, a zalon zia le a nunzia kan thiam fawn ttung hnga lo. Ramdang bantuk in an "heavenly kingdom" kha pawcawmnak caah a hmangmi zong um te usihlaw theih lo asi. Children on the streets le children of the streets zong um tekhawh asi.

Cucaah, Philippines sifahnak le cu sifahnak a chuahtertu thil hna hi Laimi kan caah ralrinnak a kan petu ngaingai, an si. Philippines lawng zong a si phum lai lo, ramdang zong an si cio ko lai dah.

Chim duhmi cu: fa tampi ngeihnak nih sifahnak a chuahpi ahcun, ziah! hrinphih zong cu a ttha ko lo maw? Cu hrinphih cu teh sual asi maw? Lainawn teh asi maw? Laimi kan si a fahnak a ruang pakhat cu fa tampi ngeih hi asi ko, tiah teh na pom kho ve maw? Atu i asi rih lo hmanh ah hmailei ah cun effect a kan tuah te lai, tiah teh na zum maw? Hi zawn ah hin "transform" a hau rua, ka ti. Cucaah kan nih a cawng mi nih Transformation theology is not only to interpret God's message but also to help suffering people, to guide them in their struggle to change their situation an ti tawnmi khi ruah phu ngaingai asi, tiah ka ruah.

Dam te cio in,

Fimnak: Lai Mit In

By Cung Lian Thawng (Thawng Pi)

Dear all,
Fimnak cu zeidah a si? kan hmuh dan adang cio men lai. Zeibantuk minung khi dah mifim na ti hnga? zeibantuk khi dah mihrut na ti hnga? Fimnak le hruhnak cu zeitindah kan thlaidan cio hnga? Atang lei ah ai ttial ko hih. Na rel dih bak cun ............

Fimnak: Lai mit in

Fimnak cu hngalhnak (knowledge), hmuhtonmi (experience), theihthiamnak (intuitive understanding) he a ummi a si. Cucu a chia a ttha a thleidang khomi hngalhnak kha kan ti lai cu. Mi cheu nih cun fimnak cu hngakchiat lio tein i chuah pi mi (Nuhrinthluak) a si an ti ve. Fimnak taktak cu kan nunphung (cultural), thil zohning or hmuhning (Philosophy) le biaknak (religious) chungah a um ti a si ve. Fimnak cu hihi a si bik tiah chim awk a ttha lo. Asinain hmuhtonmi a tam deuh le theihhngalhmi a tam deuh paoh ah fimnak he i neih deuh a si ko rua. Hngakchia nak cun upa cu fim deuh a si. Cu a ruang bik cu hmuhtonmi le theihhngalhmi a khah lo ruangah a si (hngakchia le upa paohpaoh ka ti duhnak a si lo, buaktlak in ka chim duh mi a si).
Tuanbia kan ngai ta hmanh lai. Tang nga a kai lio mi hngakchia pa te cu sianginn lei a panh thliahmah cang. Sianginn kai cu a nuam in a thei kho tuk. Sianginn in a lawi tawn ah hin panh sirsiar tein a lawi tawn. Pu tar pa nih panh sirsair tein a lawi tawn mi hngakchia pa te cu a zoh ah hin a lung ai hmuih tuk ve tawn (a rak hngakchiat lio ko khi a ngai rua). Ni khat cu hngakchia pa te cu ngaihchia ngai, lungnuam lo ngai khin inn le cu a hei panh. Pu tar pa cu a khuaruah ahar ko. “Ziah voidang bantuk a si lo ee, cu hngakchia pa te cu,” tiah amah le amah bia a hei i ruah. Pu tar pa nih cun bia a hei hal.
Pu tar pa, “Ziah, ka tu pa na ngaih a chiat ko, zeitindah thil a si ning, van ka chim tuah.”
Hngakchia pa, “Ka pu, kan sayamah nu nih hngakchia nak in upa an (kan) fim deuh tiah a kan chimh.”
Pu tar pa, “Cu ruangah maw na ngaih a chiat ko?” tiah a hei hal tthan.
Hngakchia pa, “Aw, cucu kei ka cohlang kho lo,” tiah a hei leh ve tthan.
Pu tar pa nih cun a hei thawh tthan i, “Ziah, cucu a hman mi pei a si ko cu. Hngakchia nak cun upa cu an (kan) fim deuh ko cu ta, ka tu pa.”
Hngakchia pa nih cun lukhun bu te khin, “Ziah, ka pu, a si ah Clinton nih President a ttuan khun. Ziah, a pa nih a ttuan lo?” a hei ti. Cu ah cun Pu tar pa cu a ar ko, van leh awk zei a thei ti lo, ti a si. Hi tuanbia in kan hngalh khawh mi cu cawn mi, thiamsannak a herh taktak zia kha a langhter. Cawnmi le thiamsannak a tam ahcun upa nak zong in fim deuh khawh a si ko.
Philosopher pawl nih “Fimnak timi cu theih hngalhnak na ngeihmi kha a tlak bik le a ttha bik in hmanthiam kha a si,” an ti.
Mah duhning in khua a ruat tu pawl (freethinkers) le mi cheu nih fimnak ahram pi cu a dikmi ruahnak (pure reasoning) le hmuhtonmi (experience) in hin a si bik ko an ti ve.
Plato nih cun “Fimnak taktak cu tthatnak kha ralttha tein le ningcang tein hman ding hngalh kha a si,” cun “Mifim bia an chim cu mi chimh ding thil an ngeih ruangah a si, mihrut bia an chim cu chim ding bia (bia sawhsawh) an ngeih ruangah a si,” a ti.
Hnabei donh i tlabelbul pi in a zei paoh cang seh tiah thil tuah lo te hna zong khi fimnak a ngei mi thinlung put a si,” tiah Thoreau nih a ti.
“Ka hngalh mi dih lak cu zei ka hngalh lo khi a si,” tiah Socrates nih a ti.
Taoism (related Chinese philosophical and religious traditions and concepts) nih “Fimnak a hmuh dan cu zeidah chim ding le zei caan ah chim ding hngalh kha a si,” a ti.
Hebrew zumhnak ahcun fimnak (wisdom) cu Pathian sin in a ra mi a si tiah an zumh. Cucu al awk ttha lo in an zumh, Proverbs 2:6, “Zeicahtiah Bawipa nih cun fimnak kha a pek hna i hngalhnak le hngalhthiamnak kha a cawnpiak hna;” 1:7; 9:10 ah fiang tein kan hmuh khawh. Bible nih fimnak a hmuh dan le vawlei lei (secular) nih fimnak an hmuh dan cu ai khat lo diam ai. Vawlei lei nih cun hmunhtonmi (experience) le theihhngalhnak (knowledge) lei hin fimnak cu cuai an thlai deuh. Biaknak lei (Bible) nih cun fimnak cu Pathian sin in a ra mi, Pathian nih a kan pek mi a si tiah a kan cawnpiak.
Buddha cawnpiaknak ah cun mifim mi cu tuahser mi tthatnak, biachim thiamnak le lungthin tthatnak a ngei mi kha an si, cun mifim mi nih cun a nuam lo mi, ahar mi thil kha an tuah, sihmanhseh a ttha, a dawh mi theitlai a chuahter. Cun mifim nih a theitlai a chia, a dawh lo ding mi thil kha an tuah lo ti a si. Buddah cawnpiaknak ah fimnak hi cuai an thlai nak a um len. Kan zoh hmanh lai.
Mifim nih cun amah duh paoh in thil a tuah lo. Sihmanhsehlaw hihi a ttha maw, a ttha lo ti kha ttha tein a thleidan.
Zaang en nak um lo in, dinfelnak tein le duhdan ngei lo tein mi a hruai, a zohkhenh tu hna kha mifim cu an si.
Mihrut nih cun bia kha a chim dih tawn, asinain dai zirzair tein a ummi, huatnak le ttihnak chungin a luat mi kha mifim taktak cu an si.
Dai tein a um mi paoh zong mifim an si hlei lo. Sihmanhseh tthatnak kha i lak in tthatlonak (evil) a hrial mi kha mifim tu cu an si. Tthatnak le tthat lo nak ttha tein a hngal kho tu kha mifim taktak tiah cohlan an si.
Hihi fimnak kong he pehthlai in Buddha cawnpiaknak tam pi lak ah tlawmpal te kan van langh ter mi a si.
Laimi tam deuh nih cun fimnak hi i chuah pi mi (nuhrinthluak) a si tiah kan zumh deuh ko rua. Kan i ti tawn mi cu ‘a nih cu, a nuhrinthluak ah a hrut, a fim tuk’ tihi a si. A nih cu a fim, a hrut ti hi a nu hrinthluak in maw kan zoh hnga. Tuchan (21st century) ah carel thiam lem lo mi, catang ngei lo mi, midang holh thiam ve lo mi, computer hmanh zei a si ti a thei ve lo mi hna cu mifim kan ti kho ti hna hnga maw? Ruah ding a har ko! Cawnnak a san deuhdeuh le hmuhtonmi a tam deuhdeuh paoh ah fimnak he i neih deuh cu a si ko lai dah. Cawn mi le hngalh mi tam deuh hrat ahcun fim deuh zong a si ko hnga. Cawn pah le hngalh pah ve lo ahcun mifim ah cohlang awk ahar ko hnga. Fimnak kan hmuh dan cu adang cio ko lai. Kapkhat lei ah nuhrinnak in a fim ve lo ahcun catang sang pi zong cu phanh a har tak ko lai, cun catang sang pi a phanh hmanh ah hawi cu a tluk deuh bal hna lai lo tiah an ti tawn. Cu zong cu ruah awk a herh ngai ngai mi a si.
Cun pin ah ruah awk ngai a si tiah ka ruahmi cu Laimi nih “kei cu ka hrut,” ti kan uar tukmi hi a si. Ka hrut tihi fim ngai ah a ruat mi kan tam tuk. Ka hrut ai ti mi pa khi a fim hlei lo, ka fim ai ti mi zong a hrut hlei lo. Mifim nih ka fim ai ti nak caan tam pi a um ko lai, cu ve bantuk in mihrut zong nih a ti ve ko lai. Ka hrut i ti paoh ah ka fim tihi ruah dih ding a si lem lai lo. Pakhat pa (a min chim cu um ko seh) nih a thawh i, “Ka hruh kai thei le ka fim ko lo maw?” tiah bia a kan hal. A leh zia ahar ngai. Cucu, mah le mah ka hrut i ti kha fim ngai ah a ruah i a si men lai tiah ka ruah. Fimnak hi Lai mit in zeitin na hmuh ve ning?
Careltu kan zapi in fimnak a kawl cuahmah mi lawng te kan si hna. Kan kawl dan le kan hmuh dan tu adang cio lai. Fimnak kan hmuh mi tete kha fek tein i tlaih hna usih law, cu lila cu kan ram le kan miphun caah thahnem santlai ah hmang cio hna usih. Cucu ka thlacamnak a si.

Kan Nganh Sual Maw?

By Cung Bik (Biak Uk Thawng pa)
Manila

Baibalcang thim: Luka 4:17-18 “Bawipa thlarau cu ka cungah a um. Sifak mi hna sin i Thawngtha chim awk ah chiti a ka thuh i sal tangmi hna sin i luatnak thanh awk ah a ka thlah. Mitcaw mi hna sin i khuahmuh thannak pek awk le Hrem mi hna luat ter dingah khan a ka thlah, Bawipa nih a mi hna a khamh hna ding kum cu va thanh awk ah a ka thlah!”
Dawtmi u le nau, nu le pa hna kan Khamhtu Bawi Zisuh nausem chuahcam cu kan van phan tthan cang.
Khrihfami hna nih kan i ngaih bikmi le kan i hngahhlang ngaimi puai sunglawi zong a si. Chungkhar tling tein le nuam tein hman khawh ding hi saduh thah cio mi a si. Hni puan thar le thilduh ,eidin zalh in khua can kan hmang hna, a nuam hrim ko mu… Merry Christmas hman cu …
Kan theih cio bangin X’mas kong hi mi tampi nih fiangfai tein an kan chimh lengmang ko cang caah a tawinak te tu in ka van chim ve tthan lai. Kan Bawipa Zisuh a chuah lioah khan vawlei ah thil a chuakmi cu Herod siangpahrang nih kum hnih tang hngakchia vialte a rak thah dih hna. Chungkhar vialte cu mitthli le hnapduk he an um. An thisen he kan Bawipa chuahcam cu an rak hman ve kan ti lai cu! Cu bantukin tu chun kan nunnak zong ahhin Christmas lunglawm tein kan hman lioah kan kiangkam ah nu le pa zunngai le fanu le fapa hna zuntuar in a hrammi an um ko, cun nu ngei lo le pa ngei lo mi, sifak santlailo mi hna hawihngar in an hramnak thawng nih ka lungthin hi feichunh bang in a ka kah. Thil thar tete hawi fanu fapa hna an van i hruk lioah mit au ngam loin le hoi sin chuak ngam lo in ai thup ko mi sifak santlai lo kan nunnak te hi cuanh than ah mitthli a tla ko mu.
Kan Bawipa Zisuh Khrih Bethlehem cawrawl einak kuangchungah an thlim ko lio caan te ah khan nichuah lei mifim hna nih laksawng an rak pek ( Mtt. 2:11). Hi lio caan ah hin tuanbia an kan chimh mi Altaban kong kha a tawinak in van chim chin ka van duh ve. Anih hi nausem kut tlai ve ding in a rak ra ve mi a si, a hawile he an van i ton tikah laksawng an i ken dihmi a hmuh i, “Rak ka hngak uh law, Ka va kir lai i laksawng ka vai lak ve lai,” a rak ti hna ti a si. A rauh deuh caah an hngak kho ti loh i an kaltak. Sui le ngun mansung cu a van i put ve, an hnu in a dawi ve hna ti a si. Lampi ah Mipa a leiba ruangah an tlaih i thong ah thlak ding mi pa cu a hmuh i cu pa nih bawmh a hal, i a leiba cu a champiak i a luatter. Cun a kal than i kum hnih tang hngakchia an rak thah cuahmah lio hna a si. Inn pakhat ah a lut i a um. A umnak hna nih fapa pakhat te lawng an ngeihmi kha a um ve ngelcel a mah zong cu tlaih i thah ve ding in ralkap pawl cu an ra. Cu tikah lungvar mansung ai kenmi cun zik a rak nawh hna i (a pek hna) an kal tak tthan, hngakchia pa te cu a luat. A can a um ti loh i kawlnak a thei ti hna loh. Nain ka hmuh hlan lo in ka kawl peng ko lai a rak ti. Voi khat cu khuapi chung ah mi an i sual-ur len ko thawng a theih ve i Messiah timi kong an chim kha a theih. Cu tikah a va chuak ve, lampi ah hlawhhlangnu thong ah kal pi ding in an van hruaimi nu he an i tong tthan zei kan ti hnga ka bawm ko a ti tthan i zei ti awk a thei lo nain mah mi nu cu a bawmh than, a ngeih mi vial te cu a pekpiak dih than. Jesuh ton nak ding ah a timi cu a um ti loh ai. Jesuh vailam an tah lai te ah a van hmuh, aw nangmah hi pei na chuahka in ton kan timhpengmi cu na si cu, tu ceo lawngah maw kan ton, laksawng pek ding zong kan ngei ti loh ee, a rak ti. Jesuh nih tuanpi ah khan na rak ka ton diam ko ee, ti ah a leh an ti.
Dawtmi u le nau, nu le pa hna, tu ni ah mifim pathum hna nih laksawng an va pek i an va ton bantukin tong kho ve ti hlah hmanh usihlaw, Altaban tuanbia nih tu ni ah ton nak lamdang a um ko ti kha a kan cawnpiak ko. Cucu kan Baibal kan relmi Luka thawngtha nih a mah Jesuh hmurka bak in chimmi bia kha a si ko. Kan pawngkam ah sifak santlai lo, zuntuar tap aihram mi hna le thong chung um mi hna sinah luatnak pek le bawmh duhnak thinlungput hi “Tukum Christmas” kan hmannak nih chuahpi than sehlaw hi lungthinput he hmang hram ve hna usih, tiah kan sawm hna.
Cun kan Bawipa Jesuh Khrih hi vawlei ah a ratnak chan zong hi, sifak santlai lo mi hna kan caah le lungkuai i zunngeih tuar mi hna le thongchung um mi hna, sehtan nih a pen hna i sualnak hremhmun thong chung um mi hna, khua hmu kho lo mitcaw, kebei, kan caah a si ti zong hi philh fawn hna hlah usih. Cu vialte luatnak thanh awk ah chiti a thuh i, a ka thlah a ti.
Christmas nih a phurhmi lungthinput he hman le nunpi i zuam hram hna usih, ti buin ka bia ka donghter.
Hi Thawngthabia a rak reltu nan zapi cungah kai lawm, Pathian nih thluachuahnak kan pekpiak hram ko sah.