(November 1, 2009) Zarhpini Online Sermon

Unau! Kan Tlau Sual Maw?

Luke. 15:11-32

By Thawng Hei

AGST

Manila

A hramthawkbik ah Philippine ram a kan phanhtertu le fimnak cawnkhawhnak caan ttha a kan petu a nungmi kan Pathian a min thangtthat in um ko seh! Philippine ram chung ah a um mi ka unau vialte zong Bawi khrih min in nan kut kan tlaih hna! Pumpak nan nunnak cio ah le nan cawnmi cio cung ah Pathian thluachuahnak um ko seh! Caanttha ka hmuh mi chungte ah hin ka unau vialte sin ah zei dah ka chim lai tiah thla ka cam ve. Ka thinlung ah Pathian nih a vun ka pek ko tiah ka zumh mi cu "Unau! Na Tlau Sual Maw?" Ti mi biahalnak te hi a si. A tu hi Ka tlau sual maw? tiah nangmah tein rak i hal ve hmanh !

Baible ka thimmi cu Luk. 15:11-32 hi a si. Zapinih kan theih cio mi fapatlaupa tuanbiate kha a si ko. Laimi nih hi tuanbia kan chim tik ahhin a hniang deuh pa kong tu hi kan chim a tam deuh! A si nain mifim zeimawzat nih cun fa upa a tlaunak kong a langh termi zong an um ve. Kan chim khawh mi cu a naupa bantuk in a upa zong a tlau ve tinak a si. A nau deuhpa cu a pa sin i ro vialte a lak i a pa sin in a chuak caah a tlauning kha a fiang tuk. Sihmanhsehlaw upa deuhpa a tlau dan kha ttih a nung ngei mi a si. A pa sin ah a um ko nain, a rak tlau ve. A naupa a rak tlun tikah a zei ti hmanh in a Pa nih a tuah mi lomhnak puaichung ah a lut duh ti lo. A felnak, inchungkhar rian teimak in ka rak ttuan timi le “keimah” ti mi a thinlung nih khan a tlau ter.

Cattial minthang, a hma mi lungthin a dam ter tu (wounded healer) tiah an uah mi Henry Nouwen nih cun fa upa tlau bantuk in ka tlau tiah a phuan. Henry Nouwen hi Netherlands ram ah a chuak mi a si. Sianghleirun a dih hnu ah thlangbawi (priest) ordination an pek i, Notre Dam le Yale ah professor a ttuan. Cu hnu ah Harvard ah ca chim ding in an sawm. A tuanbia kha a zohtthan tikah mahvialte caanchung kha fa upa bantuk in ka rak tlau ee a ti. A tu cu ka pa inn ah ka kir tthan cang lai a ti i a minthan nak le zeizong vialte kaltak in “minung sinak a tling lo mi” (disabled community) hna sin ah rian ttuan dingah a nunnak a pek. Phillippine ah a um mi unau hna, nang le kei tah pa sin ah a um mi kan lo ttung nain a tlau mi kan si sual lai ti hi phan a um ngei! Bible bia cu Bible sianginn ah ni fate rel le cawn ko tung i, Bible a ttial tu kan Pa sin in kan tlau ah cun a poi tuk lai. Pathian a rianttuan mi ministers ka si kan ti ttung i fa upa bantuk, a tlau mi kan um ahcun sungh bak kan si lai. Kan tlau sual maw tiah ka ruah mi thil te te a um. A tanglei biahalnak pahnih tein kan nun i check tthan hna u sih!

A tanglei biahalnak pahnih tein kan nun i check tthan hna u sih!

I. Pathian kan daw maw?

Bible cahlun chung ah nawlbia pahra kan hmuh khawh i, cu hna cu mifim pawl nih Chrihfa nunzia caah i zohchunawk (ethical norm) caah Pathian nih a kan pek mi a si tiah an zumh. Cu nawlbia pahra chungah a pakhatnak ah kan hmuhkhawh mi cu “an sertu na Pathian kha na thinlung dihlak in na dawt lai” ti a si ko, (Exo.20). Kan Bawipa Zisuh zong nih “na Pathian kha na nunnak dihlak in na dawt lai” ti cu nawlbia lak ah a pakhat nak a si tiah a nawlh tthan. (Matt. 22:37-38). Khrih ah unau hna, a zeibantuk kan si zong ah Pathain dawt lo le tih lo hi cu kan tlaunak hrampi a si. Kan cawn mi zeizong vialte hi Pathian kan duh/dawt khawh chin deuh nak lei ah a kan hruai tu a si ahcun kan cawn mi fimnak hi kan miphun le ram caah thluachuah mi a si ko lai. Pathian kan dawtnak lei ah a kan dontu thil pathum ka hmuh mi hna cu:

A. Ka fim ko/ ka theih ko ti mi lungput

Phuntlukbia. 3: 5-7 nih a kan cawnpiak mi cu nangmah le nangmah kha ka fim/ ka thieh tiah va i ruah hlah ti hi a si. Kan cawn mi le kan ngeih mi fimnak nih hin Bawipa ttihzahnak lei ah a kan hruai a hau. Mi cheukhat nih kan fimnak le ka thiamnak nih ram a dam ter lai tiah kan zumh. Ka zumh ve! A si nain kan fimnak kha Pathian nih thluachuah a pek i, a hman lo ahcun kan nunnak lawng hmanh si lo in minunnak hmanh tlaunak le sunghnak lei ah a kan hruai khawh mi a si. Vawlei cung a hrawk tu thil tam deuh cu ka fim/ ka theih a ti mi pawl i an fimnak le an ruahnak in a ra mi a si.

A. Ka ruah

Laimi nih tuahmi meetting kip ah ka fim a ti mi u pa pawl nih kan chim cio mi kan biahram le kan bia donhnak cu “ka ruah” ti mi biafang hi a si. Kan nih Senthang peng lei meeting bang ah cun “ka ruah” ti mi a tam tuk i ceihmai mi bia a phi a chuak kho lo. Ka ruah ti mi nih hin “keimah” ti mi lungput a chuah pi. Kan ruah mi kip ah hin Pathian nih a kan ruahpi lawngah teinak cu kan mah ta a si lai. Pathian a ruahnak cu keimah minung i ka ruah mi nakin a ttha deuh i, a tling deuh fawn. Nangmah le keimah kan ruahnak sawh sawh men nih kan ram a tlen khawh lai tiah na zum maw?

B. Kan Degree

Mirangnu ka Sayamah pakhat nih Laimi hi degree cu nan uar taktak a ka ti. Nan mah nak in a zualdeuh mi cu Korea lawng an si tiah a ka ti. Kawlram i tthang mi Lai mi pakhat nih a chim ve mi cu Chin Fellowship ah kal ka duh lo a ka ti. A ruang a vun chim mi cu Laimi cu degree in mi chonhbiak kan hmang ee a ti. Ruah awk cu a um ngai. Kan degree maw a bia pi, a si lo ah kan cawnmi fimnak maw a biapi ti hi ruah a hau cang! Kan degree nih mitlaumi miphun ah a kan ser ah cun a poi tuk lai. Mipa pakhat nih zei degree dah a lak ti mi nakin zeiban tuk fimnak dah a cawn i, a ngeih ti mi a biapi deuh men lai. Cu vialte nakin a biapi deuh mi cu kan degree vialte nakin kan Pathian hi a ngan deuh tiah zumh hi a si. Kan biak mi kan Pathian hi cungnungbik ah a chia mi degree nih kan ram cu a dam ter te ko lai!

II. Minung kan daw hna maw?

Minung tiah kan ti tik ah hin a kau deuh. A si nain ka chim duh mi cu kan pawng i a um mi kan innpa le unau kha a si. A si kun ah laimi caah kan unau le kan innpa cu a ho dah a si hnga? Lai mi unau diklak an si lo. Kan Bawipa Zesuh nih “na innpa kha nangmah bantuk in na dawt lai” ti cu a pahinh nak a nganbik mi nawlbia a si tiah a chim. (Matt. 22:39). Pathian a daw mi nih cun a unau a dawt lai ti hi Johan cakuat nih a kan cawnpiak mi a si ve. (I Jn. 4: 7-21)

Vawleicung ah mifim tiah kan ti mi hna vialte zongnih minung hi minung bantuk in kan dawt ding a si ti hi an au pi cio mi a si. Vawleicung mifim le hruitu ttha paoh poah hi minung a dawmi an si. Mi nih zeirel lo mi sifakmi, hlawtmi le tonghduh lo mi, le mifabik (the smallest people) a dawtu pawl hi minih upat mi ah an i chuah. Cu chung ah Gandhi bantuk biaknak dang a bia mi hruaitu ttha zong tampi an i tel.

Minung dawt kan ti mi hi mipa pakhat i a minung sinak kha upatnak le ttihzahnak kan pek mi khi a si ko. A ngeihchiah, miphun sinak, degree le zeidang ah khan a si lo. Pathian muisamkeng a si nak “minung” ti mi te khi kan va dawt a si. Tu ni laimi kan innpa kan dawt tiah kan ti mi hi zei bantuk dawtnak dah a si? Minung tampi ramdang ah fimnak a phunphun kan cawn cio hna i, minung zeizah nih dah kan lai mi phun le kawlram mi caah nunnak pek kan i timh hnga?

Laimi cu chuncaw caah zil pumkhat a keng in sianginn a rak kai mi kan si. A caan ah micheu hna cu ken awk hmanh an ngei lo i, chuncaw ei lo bak in sianginn kai a rak si. (Sengthang peng sining in ka chim mi a si) Tu ni zong ah kan unau tampi kan mah bantuk in sainginn an kai ko. Cu hna caah cun zei vision dah na ngeih? Zei thongtha dah phorh na timh hna? Zeitindah na dawtnak na langhter ve lai? Philippine kan um lio tein ruah le thlacamnanh kan hau cang! Kan ram kan tlun tik ah zeibantuk thluachuah dah na unau caah na tlun pi ve lai?

Biafunthomnak

U le nau hna Pathian nih Joseph bantuk in kan miphun le ram chanhchuah ding caah fimnak cawn dingin hi ka hmun ah a rak kan thlahcang! Hi ka kan rat hnawh chan cu zeidangruang ah a si lo. Philippineram nih a ngeih mi fimnak cawnruah ah a si ko. Cu nih a tinh mi cu kan ram ah a um mi kan unau vialte kha cu kan cawn mi fimnak hmang in chanhchuak khi a si ko. Kan ram ah a um mi kan miphun le kan krihfa bu cio nih an ni ruahchanmi kan si. Unau! Kan tlau sual ah cun a poi tuk lai!

A tlau mi kan rak si sual zong ah Pathian hmai ah “ka Pa na hmai le minung hmai ah ka sual cang” ti in ingeihchihnak (repentance) lungput he a kan dawtu Pa sin ah cun kir tthan hna u sih! Pathian dawtnak cu a tleng bal lo. Ka dawt mi ka fa hi zeitikdah a rak kir tthan lai tiah a dawtnak nih innka in a kan hngak peng ko. Pathian dawtnak nih a ngeihthiam khawh lo mi sualnak a ngei lo.

Thazang thar i lak tthan hna u sih! Amah Pathiantu hi zeizong vialte nakin a pakhatnak ah chia u sih law, kan unau\innpa a si mi kan miphun le kan krihfabu cio caah timhtuahnak vision a ngan pi i chiah cio hna u sih. Pathian sin ah vision hal hna uh sih! Thazang fak piin vunchuah tthan hna u sih law, kan cawnmi cio ah a thiam tak mi si ding in i zuamchin hna u sih! Pathian nih kan zapi tein kan umpi sehlaw, thluachuah kan pe ko seh!

Reference:

Yancey, Philip. Soul Survivor. Manila: OMF Literature INC., 2006.
Nouwen, Henri J.M. The Return of the Prodigal Son. New York: Doubleday, 1994.

(October 25,2009) Zarhpini Online Sermon

VAN LEI IN A RA MI FIMNAK LE VAWLEI LEI FIMNAK
{Heavenly Wisdom Vs. Earthly Wisdom}

By Dr. Robert Cung Cinzah

Biahmaitthi:

Hmasabikah caanttha a kan petu Pathian a min thangttha ko seh. Bawi krih ah zumtu nu le pa hawidawt vialte hna, Pathian dawtnak, velngeihnak le daihnak cu thawngttha bia aa hrawm mi dihlak cungah a thar in hmuntthan ko seh.

Philippine ah a um mi laimi kan zate hin fimnak hmuh duh ah le cawn ruah ah kan khua kan ram hawidawt chungkhar vialte hna kaltak in ruahchannak lianpi he kan caan, kan phaisa, le thazang vialte chuah in le umhar lilen tuar in fimnak kan kawl hna tikah van lei fimnak maw kan kawl vawlei lei fimnak dah ti hi biapi in I ruahtti hna u sih tiah sawm kan duh hna. Topical deuh lawng tein hi hlan cu an chim caah kei tu cu a phuntlinnak ah Textual le Expository lei deuh in chim ka van duh.

Biadomhnak:

Baibal caang thim Jeim 3: 13-18; “Nan lakah a fim I hngalhnak a ngeimi nan um maw? Cu hna nih cun a fimmi le hngalhnak a ngeimi an si kha a tthami an nunning le toidornak lungthin le fimnak in an tuahmi thil ah khan an langhter awk a si. Sihmanhsehlaw nan lung chungin mi nahchuahnak nan ngeih I mi cungah nan thin a hun peng I mah zawn lawng aa ruatmi nan si ahcun, mifim kan si tiin I porhlaw hlah u law, biatak dohnak ah lih kha chim lengmang hlah u. Cu bantuk fimnak cu vancung in a rami a si lo; cu bantuk fimnak cu hi vawlei cung fimnak hi a si I thlarau aa tel lomi fimnak, khuachia fimnak tu a si. Nahchuahnak le mah zawn lawng ruahnak a umnak poah ah I remlonak le thatlonak a phunphun kha a um zungzal. Sihmanhsehlaw cunglei in a rami fimnak cu a hmasabik ah a thiang I cun daite le nem tein a um I hawikom cungah a ttha; midang zangfahnak khan a khat I thil ttha kha tampi a tlai; thleidannak zeihmanh a ngei lo I a zer zong a zer lo. Cun daihnak sertu pawl nih daihnak in an tuhmi thlaici nih a thei a tlaimi cu thatnak a si."

O.T chungah kan hmuh mi cu Phungthlukbia ttialtu nih fimnak kawl kha a kan forhfial bik mi a rak si {Pr 3:13-18; 4:7-9}. Cuvebantuk in N.T zongah fimnak he karhlan kha a kan forhfial lengmang ve {Eph 5:15-17}. Asinain kan I ralrin awk a si mi cu fimnak [wisdom] ti mi hi phunkhat lawng a rak um lo zia kha James nih fiang tein a kan cawmpiak [Jm 3:13-18]. Ka ti khawh tawk in van kherhlai ka duhmi cu van lei a rami fimnak le vawlei lei fimnak an I dannak, an theitlai, an dirhmun, le a rianttuannak kha biapi in zoh hna u si ti ka duh. Mah fimnak phunhnih hi kan thleidan thiam hnu lawngah kan dirhmun kan I fiang lai ti beiseinak ka nei.

Vanlei fimnak le Vawilei lei fimnak an I dannak {ORIGIN}:

A. Vawlei lei fimnak cu van lei in a rami a si loh [Jm 3:15]
Vawlei lei fimnak cu a vawilei thil ah hram a bunh I vawilei kalning in a kal zungzal caah Pathian caahcun hruhthil a si [1Co. 1:20].
B. Vawlei lei fimnak cu nuamhnak lawng a kawl mi si [sensual]
Mah fimnak nih hin thinlung nuamhter kha biapi ah aa zuam I thil a tthalo mi zong hmanh kha a tthami ah a ruahter.
C. Vawlei lei fimnak cu Khuachia sin in a ra mi a si [demonic]
Mah fimnak hi sehtan le a van mi hna sin in a rami fimnak a si I sehtan duhnak tuah le duhning in a kal zungzal mi fimnak vawlei fimnak cu a si.

Van lei a rami fimnak cu Pathian sin in hmuh mi laksawng a si [Jm 1:17] I thlacamnak thawng lawng lawng in hmuh khawh mi phun a si [Jm 1: 5-8]. Van lei a rami fimnak le vawlei lei fimnak hi an hrampi zoh thiam lo le kherhlai lo ahcun thleidan thiam awk a har ngaingai caah a hmanmi fimnak hi nganh diam a fawi te. James nih a hrilhfiah ning kan fian chinnak hnga caah zoh rih hna u si ti ka duh.

An sining or umtuning [nature]
A. Vawlei lei fimnak [Jm 1:14,16]
1. Hnahchuahnak in a khat
2. Mah zawnruahnak thinlung a ngei zungzal
3. Mah fimnak nih hin pavar {power}, cungtthut, caanttha caanrem, laarnak, minthannak lawnglawng kha a kawl zungzal cu ruahnak cu Sehtan le a vanmi nih an ngeihmi Pathian zong doh le a tthutden cuh duhnak lungthinput a si. Hi fimnak nih hin Zisuh zultu zong kha Pathian pennak chungah a ho dah a nganbik te lai ti ah a buaiter hna.
B. Van lei fimnak [Jm 1:17]
1. Van lei fimnak cu hmasabik ah a thianghlim I Pathian duhnak tuah kha a duhnak sangbik ah a chiah zungzal I zalonnak kha a chuahter zungzal. Thiltthalo he tlabulbal in ai cawh bal loh.
2. Biatak ah hram a bunh I daihnak le hngalhthiamnak kha a chuahter [Rom 12:18]
3. Dawtnak in bia a chim zungzal [Eph 4:15]
4. Van lei a rami fimnak cu a lung a neem I zangfahnak in a khat zungzal [2Tim 2:24-25]
5. Thilttha le Theittha a chuahter or hlawknak tampi a pek hna [Rom 14:1,19-21]
6. Zangfahnak le dawtnak in a khat [Jm 2:13] a thinfual caah ngaihthiamnak a nei zungzal
7. Van lei fimnak nih cun thilttha a tuah I tuahsarnak ah a langhter [Jm 1: 22; 2: 26]
8. Pathian lungton kha ai tinhmi a si bang thleidannak a nei lo

An Theitlai le an Chuahtermi Thil
A. Vawlei lei Fimnak nih a tlai mi le a chuahtermi thil [16]
1. Lungawttawmnak [confusion]
2. Rawhralnak le thil thalo poah poah
3. Dirhmun fehlonak a chuahter
4. I tthennak le lungruallonak a chuahter
5. I elhniarnak le I dohnak a chuahter
B. Van lei a rami fimnak nih a tlai mi le a chuahtermi thil [18]
1. Zalonnak le daihnak a chuahter
2. Thilttha le theittha a tlai zungzal
3. Rualremnak le theithiamnak he a um zungzal

Biatlangkawmnak:
A donghnak ah chim ka duh mi cu van lei a rami fimnak le vawlei lei fimnak an I dannak, an theitlai, an dirhmun or umtuning, le an rianttuannak cuai kan tlai hna tikah zeibantuk fimnak deuh hi dah tuchun ni ah nu le pa u le nau hna kan kawl taktak mi le kan herh taktak mi a si ti hi kan mah le kan mah I hal dingah kan sawm duh hna. Atu ah zeibantuk fimnak dah kan ngeih? Solomon bang Pathian sinah thlacamnak he kan miphun le ram hruai khawh nak ding caah van lei a rami fimnak hi khukbil in kan hal bal maw? James nih a kan cawnpiak duh bik mi cu van lei in a rami fimnak dah lo cun Ph.D le degree sang sang dih mi si zongah kan umnak ah le kan kal nak kipah buainak chuahtertu le hnahnawhnak chuahtertu, I tthennak le I ralnak chuahtertu kan si zungzal ko lai ti hi fiang tein a kan cawnpiak. Kan nih PCCF u le nau hna zong Bible hi master I zuam hna u si law kan nunning zong Pathian bia nih a kan cawnpiaknak ah hin ttha tein I chekhlat hna u si law van lei in a rami fimnak kawl in biatak chuah hna u sih tiah kan sawm hna. Bawipa nih a bia kan zate caah a thar in thlaw kan chuah piak tthan ko seh. Amen!
Tampi kai lawm.

(October 18, 2009) Zarhpi Ni Online Sermon

A THIANG MI LUNGTHIN

By Thawng Peng

Lungthin a thiang mi cu lunglawm mi nan va si dah!
Pathian kha nan hmuh lai (Matthai 5:8).

I. Biadomhnak

PCCF chungtel vialte nan sinah Thawngttha chimnak caanttha ka tingco kho ve i, kai lawm hringhran. Nunnak le damnak a kan petu, caanttha zong a kan sersiam piaktu kan Pathian min ka tthangthat. Tutan ahhin Jesuh Khrih nih tlangcung cawnpiaknak (Luke nih cun “hmunrawn” ah a ti – Luke 6:17) ah a chimmi “lungthin thiannak” kong hi i ruahtti hna usih, ti ka duh. Zeica’h tiah cun, minung hi lungthin/thinlung (heart) loin nunkhawh asi lo. Thingkung he kan tahchunh ahcun lungthin hi kan nunnak “muttol/muru” asi, tikhawh asi. Hi Baibal cacaang ka chim tawnmi, mi dang zong nih chim lengmang mi, a common ngai cang mi asi nain, a thar in ruat tthan hna usih, ti ka duh caah ka van i thim tthannak asi.

II. Judahmi Nih Thiannak An Cuanhning

Judah mi nih hin thiannak hi lenglei tuahsernak – phunglam le nunphung mit (ritual and cultural eyes) rumro in an cuanh. Chunglei thiannak nakin lenglei thiannak ah khan tei an rial deuh. Nuphung hngalh caan thianlonak, fahrin caan thianlonak, tirawl thiang le thiang lo, raithawinak saram thiang le thiang lo, zawtnak thiang le thiang lo, kut ttawl nakin i thianhnak tibantuk pawl hi tor le cheng an ngei. Leviticus chungah khin an um lulh ko. Matthai 5:20 rel chih ding.

III. Farasi mi le Phungbia Cawnpiaktu Hna Lenglei Thiannak

Farasi mi le phungbia cawnpiaktu saya hna felnak le teirialnak hi cu pumpak minthannak, hmaihngalnak le mi nih ka thangtthat hna seh, ti duh ruangah asi. An thinlung cu a thurhnawm, zir ngeihnak, nahchuahnak, entainak le lih lawngte in a khat. Pathian zong hi a zum ngai mi an i lawhter nain an i bochan taktak lo. Cu an lungthin/lungput cu Jesuh nih a hmuh ziar hna ai. Mi depde le chungthu lengnaal (hypocrites) pawl hi Jesuh Khrih rem lo ci te an si rua; fak lak in ralrinnak a pek hna (Matthai 23:1 – 28). Hi hna pawl bantuk si lo ding hi Jesuh nih a kan cawnpiak (Matthai 6:1 – 34). Pathian nih hin lenglei thianhlimnak nakin lungthin hi a rak zoh deuh hrimhrim ko (1Samuel 16:7).

IV. Lungthin Thian Cu Zeidah Asi?

“Lungthin thian” timi cu: mi bawmh duhnak lungput, zawnruahnak lungput, thilttha tuah i timh duhnak lungput, thlachiat ruahnak te hna hi an si. A muru hlai ahcun “Amah Jesuh Khrih lungput le nunzia” bantuk ngeih hi lungthin thian cu asi ko, tiah ka ruah (the Christly Purity).

V. Lungthin Thianlonak Nih A Chuahpi Mi

A. A thiangmi lungthin, lungput kan ngeih lo ahcun kan ram ah, kan zatlang nun ah, kan Khrihfabu ah, kan innchungkhar ah, u le nau karlak ah, nu le va karlak ah, nu le pa le fale karlak ah, rian kan tuannak ah hlawhtlinnak taktak kan hmu kho lai lo. Zatlak puicimhnak a chuak lai. A dam mi miphun kan si kho lai lo. Kan lungthin, lungput a thian lo ruangah kan ram a car, a mui. Kan lungthin, lungput a thian lo ruangah kan i nihter len nain kan nihning a hel. Kan lungthin hi a thurhnawm tuk cang i, ningcang lo rianttuan le biachim hi a phung ah kan ruah cang.

B. Lungthin thian lonak nih hin miphun thleidannak a chuahpi fawn. Kan paw a kan khuaitu, nung na thi ah a kan cantertu, cabuai cungah kan kut kan i tlai nain cabuai tang in a kan chuihtertu, Pathian hmai ah zohchia khenhru in a kan nuntertu hi cu bantuk lungthin thian lonak nih a chuahpi mi thleidannak cu asi. Laimi lakah Jesuh Khrih nih a huat tuk mi, mi depde le chungthu lengnal (hypocrites) kan tam ngai cang lai dah ka ti. Cucaah, a thiangmi miphun pakhat sinak lungput he Pathian duhnak kawl hna usih.

C. Lungthin thianlonak nih hin nunzia lainawnnak (character assassination) a chuahpi hoi. Laimi cheukhat (ramdang mi zong an si ko lai) hi kan hnabei rumro in mi purhdah kan hmang tawn. Kan theihfian set lomi zong tongkhawn in chim kan hmang ngai. Kan theihmi leng tiang zong in chim kan hmang fawn. Cun, kanmah thinlung mit in mi sumtah kan hmang ngai rih hoi. Anmah hngaan ah cun dawt i thiamter ngai, zawnruat ngai mi zong i lawhter ngai i, mi sinah thlanglamh le mualphoh kan hmang hoi. Cucu, nunzia lainawn (character assassinate) asi, an ti. Cu bantuk a thurhnawmmi lungthin, lungput a ngei mi le thiltuah a hmang mi hna cu Jesuh Khrih nih mi depde (hypocrite) a timi pawl an/kan si. Mah le mah a thiang bik i kan i hmuh lio caan hi kan thurhnawm bik caan asi rua hlah maw, ka ti. Cucaah, mi hi an nung nain kan thither sual hna maw, ti hi ruah ngaingai a hau cang. Zeica’h tiah, mah mit chung hnawmtaam chuah hmasa i tim loin mi mit chung hnawmtaam chuah kan i timh peng ahcun “mah hngallo” an kan ti sual lai.

VI. Theology Mit In Lungthin Thiannak An Cuanhning

Søren Kierkegaard nih cun lungthin thian timi cu thil pakhat telawng duh khi asi (Purity of heart is to will one thing), a ti. Dietrich Bonhoeffer nih cun lungthin um-ek in Jesuh sin i vai i ap khi lungthin thian cu asi e, ati ve. Micheu nih “interior unification” an ti. Jesuh Khrih hrimhrim nih hin “Bawipa na Pathian cu na lungthin dihlak le na ruahnak dihlak le na nunnak dihlak in na dawt lai,” (Matthai 22:37) a kan ti. Cucaah, zeidang vialte nakin Pathian cingcing i thim hi lungthin thian cu asi ko. Ram tthattha a kan phanhtertu, innlo tthatha le mawttaw tthatha a kan petu hi Pathian asi. Amah lawnglawng hi mi khamhtu asi. Khoika kan kal le kan um hmanh ah Pathian nih a kan kil lo le a kan ven lo ahcun a ping a pang kan su ko lai. Kan nunnak nih hin Pathian hi a hlam peng awk asi. Cucaah, Pathian cingcing hi i thim ko hna usih. Pathian kawng te i, i awh hi dawh a hlawkcem ko cu. Kan lungthin nih hin Pathian pakhat te hi i thim hram ko seh.

VII. Biafunnak

Mitbenh a maw mi he cun thilfiang hmuhkhawh asi lo. Na mawttaw thlalang a mawt tuk ahcun na kalnak ding na hmu kho lai lo. Lungthin a maw mi, a thianglo mi he cun Pathian hmuhkhawh asi lo. Mi tthatnak zong hmuhkhawh asi lo. Zumhnakfek zong ngeihkhawh asi lo. Zumhnak (faith) lo cun Khamhnak lam zong hmuhkhawh asi lo. Cucaah, kan lungthin hi thianter usih law Pathian duhnak kawl hna usih. Pathian nih hin “zeidah tuah hna seh ti a kan duh” timi hi ruat hna usih. Kan lungthin hi Pathian nih uk hram ko seh. Pathian cingcing hi i thim hna usihlaw, a caah hmun serpiak hna usih. Cuticun pei, Pathian cu kan hmuhkhawh lai cu. Lungthin a thiang mi cu lunglawm mi nan va si dah! Pathian kha nan hmuh lai (Matthai 5:8).

(October 11,2009) Zarh Online Sermon

PATHIAN KAN BIAK TIKAH ...

By Thomas Zatel

Vawlei a rak i thawkka te’n, minung nih Pathian hi an rak biak cang. Hi chan lio i Pathian an biaknak (worship) le nunning (way of living) cu pakhat in hmuh asi. A dangin chim ahcun, biaknak phung (religion) hi nunning le tuahsernak (doing) he then awk a tha lo. Hi hmuhning hi chanthar ah a chuakmi ‘miphun’ theology (tribal theology) zong nih fak pi in a dirkamh mi asi. Chimduhmi cu, Pathian nih kan tuahsernak chung in amah kan biakning kha tahnak a ngeih, cu tahnak kan ti mi chung ahcun cohlan awk atlak mi le cohlan awk atlak lo mi biaknak tiah a then. Cucaah, Pathian kan biak tikah Pathian nih a cohlanmi biaknak a um ve bantuk in, a cohlan lomi zong an um ve.Cuca'h Pathian nih amah kan biaknak hi cohlan lo mi biaknak a si ahcun Pathian Lungton lo asi. Pathian nih a cohlan lo tikah Pathian chiatserh zong ti khawh asi. Cucaah, Pathian kan biak tikah a kan cohlan lo ahcun a poi tuk lai. Pathian nih minung kan tuahsernak, kan nunning, pawl zohin amah kan biaknak hi a tah ti hi theih awkah a herh ngaingaimi asi. Sunday school siahngakchia ka rak si lio ah kan Saya/mah te nih an rak kan chimh tawnmi ka philh khawh lo mi tuanbia te cu tuzing ka caan te ahhin athar in zohthan hna usih ti ka duh. Cucu Kain le Abel tuanbia hi asi. Abikin,Kain nih a langhtermi cu Pathian nih amah kan biaknak hi a kan pek mi kan rian zeitluk tha in dah kan tuah/tuan khawh timi in a kan tah ti hi asi.

Kain le Abel tiah unau pahnih an rak um ti cu kan dih lak nih kan theih dih cang mi a si . Upa deuh Kain hi lothlo mi asi i, a nau Abel cu tuukhal asi. An nu le an pa nih an rak biak tawn mi Pathian kha biak ve awk ah anni tim.Tuukhal asi mi Abel nihcun a satil nih a hrin hmasa bik kha a thah i, a sa athatnak bik kha Bawipa sinah a pek hna. “Bawipa cu Abel le a laksawng cungah khan a lung asi” (Genesis 4:4). Cun, lothlomi Kain zong nih a lo chung chuak kha a rak put i, Pathian cu a biak ve. Asinain, Bawipa nih “Kain le a laksawng cungah khan cun a lung asi lo” (Genesis 4:5). Pathian nih a ka cohlang lo ti a theih tikah Kain cu a thin a hung i a hmai a chia. Cutikah, Pathian nih hi ti hin a leh;

…Zeicadah na thin a hun i na hmai a chiat? Tha te’n na tuah ahcun, cohlan lo awk cu na si hnga lo?..(My translation of Genesis 4:6-7a, NRSV)

Pathian nih Kain le a laksawng a cohlan lonak a ruang cu: tha tein a tuah lo/ tuan lo caah asi. A lo chungin a chuahmi in a biak caah asi lo. Abel bantukin sa thah i thisen luanter in a biak lo ca zongah asi lo. A tuah/tuannak ah a that khawh chungin tuah si loin, ‘a poi lai lo,’ ‘aa rem pah ko hih’ timi thinlungput he a tuah caah asi. Minung kan nunnak le kan hmuhmi thluachuah vialte i a hrampi a si mi Pathian nihcun kanmah minung hna sinin a thabikmi lawng kha a cohlan awk asi. Cucaah,Pathian cohlan awktlak in tuah lo/ tuan lo cu “a ding lomi” asi (cf. IJohan 4:12). A hman lomi thil asi caah tuah awk a tha lo. A hman lomi thil tuah cu thatlonak tuah asi. Kan Lai Bible zong nih “Thatnak kha rak tuah law cu na merh ko hnga” tiah a leh (Gen 4:7a). Pathian nih a kan pekmi rian [kan tuanvo] hi tha tein kan tuah/tuan tikah ‘thatnak’ tuah asi. Cu lawngah, Pathian nih a kan cohlan khawh lai. Chimduhmi cu, Pathian kan biak tikah, Pathian nih amah a kan pekmi a rian [kan tuanvo] zeitluk tha in dah an tuah/tuan khawh timi in a kan tah.

Hi Kain kong ah biahalnak a um kho rih mi cu; ziah zumhnak a ngeih lo caah Pathian nih a cohlan lo nak asi ko lo maw? (cf. Heb. 11:4). Zumhnak kong ah kan theih awk pakhat cu hihi asi. Zumhnak le tuahsernak hi then awk a tha lo mi an si. A dangin chim ahcun, zumhnak le tuahsernak cu tangka pia pakhat i kap hnih (faith and work are like the two sides of the same coin) he aa lo. Lamkaltu Jeim zong nih zumhnak cu tuahsernak ah a langh hrimhrim awk asi tiah a kan cawnpiak (Jeim 2:14-18). A sullam cu, Kain nih zumhnak cu rakngei sehlaw, a tuah/tuanmi hna kha tha te’n a rak tuah ko hnga. A zumhnak cu a tuahsernak ah a rak lang hrimhrim lai. Cuti asiah, biahalnak a chuak rih kho mi cu, an tuah/tuannak ah a thabik (tha tein)ti’n a tuahmi hna vialte hi Pathian sinah zumhnak an ngei tinak asi maw? A si ti awk cu a thadih lai lo. Yahweh Pathian a bia lomi ‘thatnak’ a tuahtu an tam tuk. An tuah/ tuannak ah a thabik in, tha tein a tuah/tuanmi an tam tuk. Chimduh mi cu, Pathian a zummi nih cun rian an tuah,tuannak ah a thabik in a tuah hrimhrim lai tinak deuh khi asi. Cucaah, Pathian zumhtu kan sinak cu kan tuahsernak lawngah hmuhkhawh asi.

A dang cheukhat zong nih biahalnak hitihin an ngeih khawh rih. Pathian nih Kain a cohlanlonak a ruang cu: Johan nih a chim bangin, Mithalopa ta asi caah asi lo maw?(I Johan 4:12). Mithalopa ta a sinak taktak cu Kain nih a nau pa Abel a thahnak ah a lang. Jesuh nih, mi thah a duhmi hna cu a hramthawk tein lainawng a rak simi Khuachia fa ansi tiah a ti (Johan 8:44). Hi lainawn duhnak hi Pathian zumhlonak in a rak chuakmi asi. Kain nih Pathian a zumh lo caah, Pathian nih tha te’n na tuah lo caah kan cohlan lonak asi tiah a ti hnu zongah, tha te’n tuahthan awkah timhtuahnak zeihmanh a ngei lo.Cucu Pathian nih pekmi ralrinnak (warning) zei ah a rel lo ti khawh asi. Ngeihchihnak (repentance) a ngeih lonak cu a nau pa Abel cung i a tuah mi lainawnnak ah hmuhkhawh asi. Cu asi caah, zeitindah Pathian a zum lomi pa nih Pathian duhning te’n a tuah/tuan khawh lai? Pathian duhning in tuah le tuan lo ah, zeitindah Pathian nih a kan cohlan khawh lai?

Kan chimcang bantukin, Pathian a zummi nih cun a zumhnak kha a tuahsernak ah a langhter lai. Pathian a zumh caah amah Pathian duhning in a nung lai.Pathian pekmi rian le tuanvo kha tha te’n a tuah/tuan lai.Cu bantuk Pathian pekmi rian (kan tuanvo) tha tein kan tuah kan tuan lawngah Pathian nih a kan cohlan khawh lai. Nihin kan rian (kan tuanvo) cio ah a thabik in kan tuah/tuan tawn maw? Pathian cu a thabik lawng a cohlan ti hi philh hna hlah uh sih. Nifa kan rian cio ah a tha tein kan tuah kan tuah lawngah Pathian nih kanmah pumpak hrimhrim a kan cohlan lai i, kan biaknak zong a cohlan khawh lai. Pathian nih a kan pekmi rian le tuanvo tha tein tuahtuan cu Pathian biakning phunghman asi. Cucaah, Pastor rian kan tuannak ah siseh, kan cacawnnak , ramkhelrian kan tuannak, chawlehthal rian kan tuannak, le PCCF chung kan ni hruainak le kan ni hawikomnak zongah, etc., (‘a poi lai lo’, ‘aa remh pah ko hih’ ti si loin) ‘a thabik in’ tuahtuan khawh kanni zuam nak ah Pathian nih kan bawm hram ko seh.

Bawipa nih PCCF chungtel kan dihlak vialte caah atha mi a um a si ahcun thluachuah nak kan pek piak ko seh……….Amen.