“Innpa
Tha”
(Luke 10: 25-37 esp. 26, 27, 29, 36, 37)
Bible bia: “Phungbia
cawnpiaktu saya pakhat a ra i amah kha foih a hung zalh, aa thawh i, Saya
Zungzal nunnak hmuh awkah zeidah ka tuah lai? tiah a ti. Jesuh nih Cathiang nih
zeitindah an chim i an chimmi cu zeitindah a sullam naa lakning a si? tiah a
ti. Mipa nih cun, Bawipa na Pathian cu……tiah a ti.”
“Innpa ttha” timi hi cafang phunhnih aa fonhmi “Innpa” (Concise Oxford dictionary nih
cun “a person living next door to or very
near to another”) timi le “Ttha/a
tthami” (having the required qualities or
of a high standard) timi hna an si. Cafang pahnihte an si ko nain zulhdawi
dingah a har taktakmi a si. Kanmah hi kanmah ca lawngah kan tthat ding a si lo
i, midang ca zongah kan tthat ve awk a si timi kha a sawh duhmi cu a si ko. Cucu
Jesuh Khrih nih tahchunnak hmangin mizapi kha theih hna seh tiah phungbia thiampa
hmangin a cawnpiak mi hna kha a si.
Jesush Khrih le Phungbiathiampa;
Phunbiathiampa nih, “Saya zungzal nunnak hmuh awk ah zeidah
ka tuah lai?” Jesus Khrih nih aa thawhduak i, V26 “Zeitindah cathiang nih an chim i, zeitindah cu cu naa lak ning
a si?” tiah a hal tikah, V27 “Bawipa
na Pathian cu na lungthin dihlak le na ruahnak dihlak le na thazaang dihlak le
na ruahnak dihlak in na dawt lai i na
innpa kha nangmah naa dawt tlukin na dawt lai” tiah a leh.
Hi ka zawn an biaruahnak ah mipa nih Jesuh kha foih a duh
caah a sangcemmi a thiamnak chuah zau in biahalnak a tuahmi a si cu a fiang
ngaingai. Ka ruahnak ah hi biahalpa nih hin ruahnak phunhnih he Jesus cu a rat
hnawh ko lai ka ti. 1) Jesuh nih a
chim dingmi pawl hi cu ka thimcia le tuahcia lawngte an si te ko lai timi le 2) Jesuh nih cu hei chim tuah ko sehlaw
keimah tluk hmanh khin a thei te hnga maw timi sual kawl duhnak thinlung he
Jesus cu a panh. V29, “Sihmanhsehlaw
mipa nihcun thiam hun i coh kha a duh i, ahodah ka innpa cu a si?” tiah a von
ti tthan. Miteiduh lo/mipuarthau a si kha a hun lang chinchin diam! Ka thiam
ko, ka theih ko, keimah ve tiah a hun ti tikah tam deuhdeuh a hun chim tthan ah
a fimlonak a hun lang chinchin ai! V36, Jesuh
nih cun a thawh i, “Hi mi pathum hna lakah aho hi dah damiah nih an tlaih mipa innpa kha a si tiah na ruah?” tiah a hal
tthan tikah cun amahte in Jesuh Khrih hmaiah Zero/pakpalawng a si kha ai hngalh tikah a thawh i, V37, “Amah abawmtu kha,” Jesuh nih
“Cubantuk cu va kal law va tuah ve” tiah a tinak kha kan hmuh.
Khahlan Judahmi hna an nunning phunphai tthadeuh in kan zoh
tthan tikah, Levite le Priest hna nih khorchung tlami pa an bawmh duhlonak cu; 1) Gentile, Samaritan le Judahmi a si
lo paoh cu anmah minung hawi ah an rak ruah khawh hna lo caah a si. 2) Khorchung tlapa kha, mithi diam ah
an rak rauh caah a si—Judah mi hna nih mithi ruak va tongh cu a thiang lo ah an
rak ruah, kan cungah chiatnak pakhatkhat a tlung sual lai tiah an rak ttiah
caah a si.
Judahmi hna nih hin zulhphung 614 hi an rak ngeih i cu hna
cu heh tiah chun he zan he an zulh khawh an i zuam peng. An phung le an phai;
“Cu e kan phung, kha e kan phung a si loh” tiah chimtam- tlokciar tak tak phun
cu an rak si kha a fiang. Cucaah an mit hmanh kha ven khawh chungin an rak ven.
Sihmanhsehlaw, Cafang pakhatte “Love”
timi na innpa cu nangmah naa dawt bantukin na dawt ve lai timi cu an caah Hell tlak bantuk in an tuar. An phung
le an phai tangah cun Jesuh hmanh kha hmunhma a rak ngei kho hrim lo. Pathian
biak timi sullam kha rak theih khawh i zuam lo in aphung (formalism) ah an rak
ruah ai! An hmuitinh an rak hrelh cikcek! Anmah an tthat paoh ahcun midang an
ngaihchiatnak kha zeiah an rak rel lo. Cucu Pathian duhnak a si ko tiah an rak
ruah i chun he zan he biaknak phungpai cu an rak kilkhawi. Midang caah “innpa ttha” si i zuam kha Pathian
duhnak a si tiah an rak ruat kho hrim lo. An Pathian biaknak cu midang caah sullam
ngei lo ah a rak cang diam!
Dr. Ngun Ling nih, “Kan innpa timi nakin a ho i innpa dah ka
si timi hi Khrihfami kan rian deuh a si” tiah a rak ti. Midang caah innpa ttha
kan si khawhnak dingah cun kanmah ah innpa ttha sinak kha umter hmasa a rak hau
deuh ko hnga. Cubantuk lawng hlah, Concise oxford dictionary nih a hrilhfianh
bang, midang caah innpa ttha kan si khawhnak dingah cun kan thiamnak/sinak a
sangcemmi kha chuah in kanmah he niahniam ah a ummi hna sinah hramthok in ttuan
ding kha a si ko hnga. Caan tampi ah, kan thiamnak dihlak in kan tuahpiakmi hna
hmanhkha kan innpa caah cun zeihmanh lo a si caan a um tawn. Cucaah, midang
innpa ttha kan si khawhnak dingah cun kanmah ah a ummi/a kan rak ttemttawntu
pawl kan phung le kan phai;
puarthaunak thinlung, mi thangchiat soisel duhnak thinlung, le tbk. hna kal
taak khawh i zuam i Jesuh Khrih cawnpiakmi leiah kan i mer ahcun Bawipa kan cungah aa lawm lai
i, lei thluachauh, van thluachuah cotu kan si ko lai. Bawipa Innpa Ttha kan si ko lai!
Lawmhnak tampi he,
Moses Van Nun Ceu
