TI KO UH NA TI AHCUN

Tu zing bawipathawh ṭhanzing ah thawngṭha bia hrawmtu nan zapi cungah bawitluachuah a thar in um ko seh! A hlei khun in tu zing thawngṭha a ka cam tu Sayamah Nu men ( Ngai Men) Cung ah kan I lawm tu tizong chim ka duh fawn. A semon hi na rel ahcun na thinlung ah thlennak pakhatkhat cu na ngei lai ti ah ka zumh, rel hrimhrim ta ti kha ka va in sawm hna.

Mah hi Lai tlangah Pathian rian a ṭuan cangmi a si I a hlei in CARD zongah cantling rianṭuan tu pakhat a si ve. Lai nu ah bochan mi a si. Tu lio hi Centre Luzon State University ah Master of Science in Rural Development a kai lio mi ngaknu  te a si. Amah nih can a van lak colh ko lai.

Pastor Ngai Men 

“TI KO UH NA TI AHCUN,”       

(If You say so)

Luke 5; 4-6

4“Bia achim dih in Simon cu athawh i, “Ti thuhnak lei ah khin nan lawng hi hei thawn deuh law nangmah le na hawi le nih khan nan sur khan nga kha chep hna u,” tiah ati hna.”

5 “Simon nih cun, “Bawipa zankhua dei kan vorh tualmal ko nain zei hmanh kan tlai lo. Sihmanh seh law ti ko u, na ti ahcun kan sur cu kan cheh rih ko lai,” tiah ati.”

6 “Sur cu an vun cheh i nga cu tamtuk hringhran an tlaih hna caah an sur cu thleh dih hnek aazal.

Hi Bible ca cang hi Genesaret Tilikam ah Jesuh nih Simon tilawng chung in mi tam pi acawn piak dih hna hnu ah chim mi bia asi.

Jesuh nih Simon cu athawh i, “Ti thuhnak lei ah khin na lawng hi hei thawn deuh law nangmah le na hawi le nih khan nan sur khan nga kha chep hna uh ati.

Jesuh nih zei ruangah dah Simon kha “Ti thuhnak lei ah na lawng hei thawn deuh tiah ati hnga?

Simon ti lawng cu apuanhnak ah aum ti cu afiangmi asi, apuanhnak ah nga atlai kho lai lo ti kha Jesuh nih fiang te in atheih caah a hei fial mi si dawh asi. Simon nih zan khua dei kan vorh tualmal  ko nain zeihmanh kan tlai lo ati, Nga tlai tu si ko nain nga tlaih  lo khawh asi ve ko i , Vorh len ko zawng ah tlaih lo khawh si ve thiamthiam ko rua. Ngatlaih i thawh ahcun tlaih  hrimhrim  ding kha Jesuh nih aduh pi hna ca asi lai dah a thuhnak lei vorh ding in afial hna.

Simon nih Bawipa zan khua dei kan vorh ṭualmal ko nain zei hmanh kan tlai lo a ti mi abia nih Simon thinlung alang ter ngaimi cu, ngatlai in paw acawmmi kan si i kan theih ve ko dakaw, athuhnak lei zawngah kan vorh len cang ko dakaw zei hmanh kan tlaih ti lo mi asi, nga tlai tu pei kan si cu nga khawi ka aum ti athei dih ve mi pei kan si cu tiin mah le mah i seihchiah ngai in chim mi bia lo ngai.

Asinain Simon lung put uar a umnak cu, sihmanh seh law,Ti ko u,na ti ahcun( If You say so, I will let the nets down again) kan sur cu kan cheh than ko lai ,” a timi nih Bawipa bia si ahcun (Yes) kan cheh than ko lai ta timi nawl ngaihnak thinlung angeimi asi kha alangh ter. Simon nih hin an cheh cianak le nga an tlaih ti lo nak i cheh than ding cu a hna bei zawng asei ti lo kho , a huam zawng ahuam ti lo kho , si hmanh seh law Bawipa nih ti ko u, ati cun “ Yes” kan ti ding asi ko ti mi  nawl ngaihnak thin lung a vun ngeih khawh tikah  avun i hnek than khawh i nga tam tuk hringhran an tlai ti kha kan hmuh. Hi Simon bia chim ning nih alangh ter ngai mi cu, Kan theih ngai ve ko kan ti lio can zawng ah hin kan rak theih rih lo mi tampi aum kho rih, kan fim ngai ko tiah kan i ruah lio can zawng ah kan rak fim thlu lonak tam pi arak um kho rih , sang pi tiang kan cawn len ko cang kan ti lio can zawngah kan rak theih khawh rih lo mi cawn kan herh rih mi tampi arak um kho rih ti kha hi bia nih alangh ter ngaingai ti in ka ruah.

Simon nih nga tampi tlaih khawh nak ding caah ahmanmi tawhfung cu “I HNEK” hi asi, i hnek khawh hi nawl ngaihnak he apeh tlaih mi asi. I hnek ti mi cu fawi tein tuah awk atha lo mi  har ngai in vun tuah chih mi khi asi kan ti hnga.

Daw Aungsan Suh Kyi nih OXI Day i Award an pek lio Speech achim mi ah “No” ti chim hi afawi te mi asi lo, “No”, ti chim cu pakhatkhat va doh, athat lonak lei (Negative) lei deuh ahoih mi bia asi tikah  tih anung ngai mi zawng asi, thil dik le thil hman chuahnak dingah ahman lonak kongah ahman lo, asi lo “No” tichim cu thihnak le nunnak tiang he apehtlaimi thil har ngai mi asi ati. A sinain aherh nak ah le ahman mi cung ah cun “No” ti chim khawh hi arak bia pi ngai ati. Acanah “No” ti kan chim acan  ah “Yes” ti kan chim tikah zei ruangah dah “No” kan ti i zei ruangah dah “Yes” kan ti ti cu fian ter khawh ahau ati. Fawi te in tuahkhawh lo mi cu ihnek lawng ah tuah  mi asi. Hi bia nih hin thazang tampi aka pek, kan nunnak ahhin can tampi cu thil hman lo asi ti theih ko  buin” No” ti kan chim khawh lo can le Yes ti chim aherhnak ah “ Yes” tichim kan i harh tuk can le kan chim ngam lo can atam pi.

Matthai 26; 42,  “Ka Pa, hi hrai hi din loin hrial khawh asi lo ahcun, nangmah duhnak bang si ko seh” tiah voi thum kheng te Jesuh nih thla acam. Jesuh vailam cung athih lai te Gesmani dum ah thla a camnak nih Vailam cung thihnak hi Jesuh caah zei tluk thil har dah asi ve ti kha alangh ter. Jesuh nih a pa bia tlin ternak caah “Yes” ti hi arak fawi lo mi asi ve ko lai nain ka pa duhnak asi ahcun amah duhnak bang si ko seh tiin “Yes” ati khawhmi hi fawi tein ati mi  cu asi hrimhrim lo, a Pa Pathian bia a si caah aahnek khawhmi asi kan ti khawh.

Luke 1; 31; 34; Jesuh arak hring tu a Nu Mary zawng kha Bawipa van cung mi nih thiang thlarau in fa na pawi lai ati tikah fawi tein acohlang kho lo, ngak nu thiang ka si tung zei tin dah hi hi cu asi khawh lai ati.Nu ngak pakhat dirhmun in va ngeih hlan ah fa pawi chung ding cu afawi mi thil cu asi hrimhrim lo azenh tuk ko lai. Yes ti dingah aharh tukmi asi ko lai, Si hmanh seh law Bawipa bia si ahcun kei cu Bawipa sal nu pei ka si ko cu na chim bang in ka cungah si ko seh ati than khawh. Yes ti dingah ahar ngaimi dir hmun asi ko nain Bawipa bia si ahcun na chim bang in ka cungah si ko seh tiah aahnek khawh.

Siang ngakchia pakhat dirhmun in siseh riantuan tu pakhat dirhmun in siseh kan nunnak le kan siang inn kainak, kan riantuannak ah cantam pi cu har ngai in “No” ti aherh can aum i “Yes” ti aherh can zawng a um ve. Asi nain aherhnak ah ruah ciammam tein ti ngam le ti khawh kha i hnek bak aherh ve. A thuh deuhnak pil in nga tampi tlaih khawhnak ding caah cun, huam nak nih aphanh ti lo hnu, thiamnak nih atlinh khawh ti lohnu, ngeichia chawva nih aphanh ti lo hnu le thinlung ruahnak thazang nih abanh ti lo hnu um cang ko seh tiin hna bei dong le tha chia in asi nak pouh in si cang ko seh, tiin ti hnu i vun ihnek than khawh kha arak herh tukmi asi. Kan duh mi le kan huammi asi lo zawngah arak herh bak mi asi. “Ti ko u, na ti ahcun, (YES) kan cheh than ko lai ti in vun i hnek tualmal khawh kha nga tampi tlainak caah abia pi tukmi tawh fung asi. Thawngṭha aa hrawmmi kan dihlak cungah Bawipa daihnak um ko seh kaa lawm.

Thlarau Tihaal

Tuzing bawipa thawhṭhanzingah thawngṭhabia a hrawm khomi zumtu nan zapi te cung bawipa thluahchuah a thar in um ko seh. Tu zingah PCCF Online in sermon a kan chimpiak tu Rev. David That Mang a cung zongah kan i lawmhnak langhter kan duh. Cun sermon a rel tu nan dihlak cung zongah kan i lawm hringhran Pumpak cio kan caah santlai mi thawngṭha bia ah canghram ko seh.Kan zapi te caah Bawipa nih thluachuah kan pekpiak ko seh.

Thawngṭha bia a kan chim tu Rev.David That Mang hi PCU ah Ph.D in Religion a tuah lio mi a si. Kawlram a um lio ah Pathian rian saupi a ṭuan cangmi a si an chungkhar in Rangoon ah khuasa mi a si. Lai Tlang a khua cu Thantlangpeng Tlangpi khua a si. Philippine um Lai mi zongnih kan bochan mi le kan pa can ah kan I chiahmi a si. A sianginn kai nak ah bawipanih thluachuah pe sehlaw kan ram le miphun, Bawipa ram kauhnak caah hman rua pakhat s ihram ko sih ti in thla kan cam pi. Atu cu a mah nih can a van hman colh ko lai…..

Thlarau Tihaal

 David That Mang

            Tuzing PCCF online phungchim timhtuah khawhnak dingah damnak a ka petu Pathian a Min thiang ka thang ṭhat. Hi caan ṭha a ka petu PCCF rianṭuan tu cung zongah chim cawk lo lunglawmhnak ka nei ti ka van chim duh. Lungsau in a rel tuding u nau rual nan cung ah Pathian thlarau ii daihnak le lawmhnak um ko seh. Tuzing kai tinhmi Thawngṭha cung tlangtaar cu “Thlarau Tihaal” timi a si. Ka Bible ca thimmi cu Ps. 42: 1-2 hi asi. A bawmtu ah Ps. 22: 1-2 kai thim.

            Tuzing caanah thlarau tihaal ka ti tikah, zumtu ṭhami hna, le Pathian rian a ṭuan liomi hna nih kan ton tawnmi thlarau lei tihaal nak hi ka chim duhmi a si. A duhmi nihcun ‘thlarau lei ramcar lak vah’ ti khawh a si ko hnga. John of the Cross nihcun “The Dark Night of the Soul” tiin min a sak.

            Zumtu tampi cu Khrih  kan theih ka, asiloah Khamh kan ii fian ka ahcun Biakinn kal kan tha a tho, Bible carel kan cim kho lo, thlacam le rawlulh cu kan rawl thaw ban tuk asi. Kanmah lawng siseh, hawi he siseh thla kan cam tikah Pathian hlahmaw kan lakah a ṭhu ve ti awk te khin kan tem (feel). Pathian kong ii caihhmai cu politics kong chimnak in a nuam deuh. Khrih kong chim cu Su Kyi kong chimnak in kan thatho deuh. Pathian thangṭhat chinchin cu vanmi he hlaremh bantuk ah kan ruah. Khua pakhat ah aw ṭha lemlo, a aw a lai ngaimi nungak pakhat cu zapi lak Pathian hlaremh a nuam tuk in a thei ii, thlaoh khawh a si lo caah, hlaremhnak  ah ai tello nakhnga ding ahcun Youth Pastor nih ziknawh hau an ti. Cu tluk cun Pathian bia le hla ah a thawtnam kan thei hna. Pekchanh lei zong ah fial le hneek zong kan hau lo. Thawngṭha cu a hau poah nih chim zongah thlazaang kan rak ii lak khawh. A cheu le bang cu an lung a tho tuk ii cawnnak zeihmanh um hlan ah PaThian thawngṭha an veih pi. Phungchim zong tha a tho, chun nitlak in mi vehveih zongah kan cer lo. Thlarau degree in tah u ti siseh law cu lio caan cu ka thlarau degree a kai cuahmah lio  asi. Cu lio caan hi Khrifa mifim pawl a simi Jerome tehna, Augustine tehna, John of the Cross tehna le, Early Reformers hna nih “Consolation” tiah an auh. A sullam cu ‘the felt presence of God’ or “Pathian umpinak kan tem lio caan” tinak asi.

            Thlarau lei degree hi kai pen awk a rak ṭha rua lo. Caan khatkhat cu a ṭum lei a hoih tawn ti a si. Phundang kan chim ahcun tilet bantuk in a saan caan a um bantuk in a niam lei a panh lio caan zong a um ti asi. Consolation hi ‘Pathian umpinak kan tem lio caan’ kan ti ruangah hi lio caan ah Pathian kan sinah a umlo tinak asi lo. Pathian thlarau cu kan sinah a um peng ko. Sihmanhsehlaw, Pathiam umpinak kan tem lo caan a si tinak a si. Phundang in chim ahcun Pathian he kan ii hlat ko rua hlah maw tiah kan ruah caan khi a si. Hi lio caan ahcun Bible ca kan rel zong ah kan lung a pian a har, kan mit a vaivuan, lunghrinh nak a chuak tawn; thla kan cam ka ti zongah a phichuak kan hmu tuk lo. Zapi lak thlacam zong a phung men in kan ruah cang. Bible ca kan cawn zongah thathawhnak a lo chin lengmang, degree lak duhnak thinlung nih kan kham hlah sehlaw cu ka zuang diam cang hgna ti tluk in kan temtuar. Zing devotion caah tuante a rak kan tho tu hna kha cu ii sum lo ahcun thongh put a fawi te. Online sermon hna saudeuh van ṭial sual ahcun thin a tawi ii sawlsel in kan ii la. Mi phungchim kan ngeih zongah thazaang kan ii lak khawh ti lo ii mi phungchim sawi in kan ii la. Pekchanhnak le bang cu sungh zatlak tlukah kan ruah, Phungchim le mi vehveih zong thilrih ah an cang. Hi lio caan te hi thlarau mifim kan pa le pawl nih “Desolation” caan an ti. A sullam cu “the felt distance of God” ti a si ii, ‘Pathian hlatnak kan tem lio caan’ a si. Phungdang chim ahcun, Pathian umpi nak kan tem lo lio caan ti asi hnga.

            Hi Desolation ahhin pumpak zumtu hna nih Pathian kan sinah a um rua lo an ti ii vansang in an um lio caan a si. David Siangpahrang, Pathian he neihte in a nung tiah kan ruahmi, nih cun hi tihin vansaang in a au, “Pathian, Pathian, zeicadah na ka hlawt? Ka bawm ko sawh, tiah fakpi in ka au, sihmanhsehlaw bawmhnak cu a rah hlei lo. Chun ah nangmah cu kan auh, maw ka Pathian, sihmanhsehlaw na ka let lo; zan zongah kan auh, sihmanhsehlaw dinh ka hmu kho hlei lo” (Ps. 22:1-2). Hi bantuk zumtu pakhat nih sivaang ii a um hi thlarau tihal kan timi cu asi. Psalm ṭhiamṭhiam ah hi thlarau tihal hi, hi tihin, fiangdeuh in a langhter, “Sazuk nih rial tidai a ngaih bantukin maw Pathian nangmah cu kan ngai. Maw a nungmi Pathian nangmah cu ti haal in kan haal” (Ps. 42: 1-2). U le nau hna, nangteh hi Desolation hi nan temtuar lio a si maw? Si loah, Consolation maw nai nuamh pi ko rih?

            Hi thlarau tihaalnak hi kan temnak kong a phunphun a um ko men lai. Sihmanhsehlaw, tuzing ii ka chim duhmi cu kan sual ruangah si lomi, Sehtan riant ṭuannak zong a si lomi, Pathian nih zumtu pakhat zumhnak le thlarau ah tlamling si ve cang seh a ti ruang tu a si. Pa nih a fa cu a kut in a hruai camcin bal lo, ni khatkhat cu a kuttleih a thlah ii a mah tein a kar ter. Nu zong nih a fa cu hnuuk a dinh camcin bal lo, ni khatkhat cu hnuuk a phen ko. Pathian zongnih zungzal in kuttleih le hnuuk dinh an kan tim lo. Kan kuttleih  a thlah ii, hnuukthlum a kan thlen khi thlarau tihaal in kan veih titu a si deuh. Cu ruang ahcun mifim a cheu nih cun hi thlarau tihaal kan temtuarmi hi Pathian laksawng (the gift of Desolation) an ti. Cucaah, hi thlarau tihaal temtuar hi a herh ti zongah an ruah. U le nau hna, thlarau tihaal in na um ii, sivaang le vansaang ii khua na sak ii, Pathian he kan ii hlat ko rua lo hlahmaw tiah na ti lio a si ahcun, a si loah, na pawngkam zumtu pakhatkhat thlarau tihaal in a um ko tiah na theih ahcun, a tang lei hin thazaang lak kan sawm hna.

1)      Hi thlarau tihaalnak hin Pathian nih thlarau leiah patling nutling si hnaseh ti a kan duh: Mi tampi cu cacawn lio hi ca lawng cawn dingin kan rak ruah. Sihmansehlaw, Pathian nihcun ca (Theology) lawng si lo in thlarau lei thil zong cawng in theithiam ve hnaseh ti a kan duh. Cu bantuk ṭhiamṭhiam in a cheu cu rian (Pathian rian) hi ṭuan tawptawp ding lawng kan ruah ii buai ngai kan um hi Pathian lungtlinhnak a si rua tiah kan ruah. Sihmanhsehlaw, Pathian nihcun rian lawng ii buai lo in amah he ii pehtleih le thlarau leiah patling nutling si hnaseh tiah a kan duh.

2)      Hi thlarau tihaalnak hin Pathian nih thilthuk le biatak cawng hnaseh ti a kan duh: Paul nih hngakchia bantuk in rawl nem lawngte eidin ding kan si lo zia le rawlhak zong ei ii zuam ve a herhning a kan cawnpiak (Hebrews 5:11-14). Hi ka zawnah thilthuk le biatak ka ti tikah consolation ah ai nuammi pengmi si loin desolation zong a nun pi zia thiammi siding tinak a si. Phundang in kan chim ahcun, Pathian he neih tein umnak tem lawngah le, thlacam a kan leh cuahmah lawng ah nun ai ziakmi si loin, Pathian nih a kan hlah rua tiah kan tem lio zonah le kan thlacam a kan leh lo lio zongah nun a thiam ii, a tlupialmi si loin zeicaan poahah Pathian ṭhatnak a thei kho ii, zumhawk tlak in a nung thiammi si hnaseh ti a kan duh.

3)      A donghnak ah, hi thlarau tihaalnak hin Pathian nih kan lungthin chungah hmunhma sak a duh: A thiangmi Pathian cu hmun kipah a ṭhuto menmi Pathian a si lo. A thiangmi hmun lawngah um a duhmi Pathian a si. Mifim hna nih desolation hi “the process of purifying” bantuk zong in an ruah. Kan lungthin in kan thenh hnuah Pathian nih hmun ser a duh.

U le nau hna, thlarau tihaal in na um lio a si maw? Thlarau tihaal in khua kan sak lio a si ahcun, chimcia bantuk in, hi thlarau tihaalnak hi na sualpalh ruangah a si lo, Pathian nih an kaltak ruang zongah a si lo, Pathian rianṭuannak  a si caah, thluknak le rawhralnak ah hmang lo in, a mah Pathian nih zeidah a ka cawnpiak lai tiah a  hngalh zia thiam le a cawnpiakmi lak thiam tu ii zuam hna usih tiah hi kan hin ka van in sawm hna.

Pathian nih nan dihlak thlua in chuah ko hnaseh!

David That Mang

Ti Thuhnak Lei ah

Tuzing Bawipa thawhṭhan zing damte in kan phanhkhawh caah bawipa a minthiang kan thangṭhat ko. Thawngṭhabia a kan chimtu hi Pastor Cung Bik Thawng a si. A cungah kan I lawm hringhran. laitlang  Khuabung ah Pastor a ṭuan mi a si, tu lio hi UTS, Cavite ah M.Div. Kum 3 nak a kai lio mi a si. A sianginn kai nak nak zonghlawh tlingmi a sisehlaw Khrihfabu le Pathian ram caah hman rua ah bawipa nih ser chin ko seh ti kha kan thlacampi nak a si.

                                      

Ti Thuhnak Lei ah

 Pastor Charles Cung Bik Thawng

Bible:Luke:5:4-6,Bia a chim dih in Simon cua thawh I,Ti Thuhnak lei ah nan lawng hi hei thawn deuh law nangmah le na hawi le nih khan nan sur khan nga kha chep hna u” tiah a ti.Simon nih cun “Bawipa zaan khuadei kan vorh ttualmal ko nain zeihmanh kan tlai lo.Sihmanhsehlaw ti ko uh nan kan ti ahcun sur cu kan cheh rih ko lai,”tiah a ti.Sur cu an vun cheh hna i nga cu tamtuk hringhran an tlaih hna caah an sur cu tleh dih hnek aa zal.

                      Kan Bible chungah Galilee or Genesaret hi Jesuh le zultu pawl rian an ttuannak tampi kan hmuhmi a si.Hi Tili hi a tung mile 12 le avang mile 6 kaumi a si.Piter hi hika ahhin nga tlai-in a paw a cawmmi a si caah thil sining le khoika Tili ah nga um tawn I chunah maw nga um zaanah nga um ti tiang a theimi a si.Voikhat cu Piter mahtluk Genesaret Tili a theimi a si ko nain zaan khuadei sur a vorh ko nain nga pakhat hmanh an tlaih lo.Minung sinakin an lung dong I an sur hna an su I Tikam ah an hreng cang.Jesuh cu mi tampi a cawnpiak hna I bia a chim dih hnuah Simon cu a thawh I Ti Thuhnak Lei ah khin nan lawng kha thawnlaw nangmah le na hawi le nih khan nan sur cheh tthan ko u tiah Jesuh nih a ti.Simon Piter nih Bawipa zaan khuadei kan vorh ttualmal ko nain zeihmanh kan tlaih lo ee a ti.A fiangmi cu Simon Piter nih Genesaret Tili cu ka theimi sic un zaan khuadei kan vorh ko nain kan tlaih lo caah a chim zongah kan tlaih lai lo ti hi a lungah um daw si.Lung tling set loin ti ko uh nan kan ti ahcun kan vorh tthan ko lai a ti.Sur cu Jesuh bia bantukin an vorh tthan tak tikah cun nga tamtuk an tlaih I sur tleh hnik aa zal ti kan hmuh.Simon Piter nih Jesuh bia zumh set loin nga kan tlaih lai lo a ti ko nain nga tamtuk an tlaih tikah Bawipa hmaiah a khuk a bil I,”Bawipa ka kal tak ko misual ka si a ti.Jesuh nih Simon cu a thawh I ,Na thinphang hlah, a tu thawkin nga na tlaih ti lai lo Thlarau tlau tlaihtu or mi tlaihtu na si cang lai a ti.

                     Voikhat cu America ah Thingkung kum 200 si cangmi ngantukmi kha tek atlak zongah thlichiat hrang zongah a rawk kho lomi kha ruat lo piin a pur I an khuaruah har tuk caah Scientiecs pawl nih an check tikah a chungah rungrul hmete nih caan saupi a rak vik caah a celh ti lo I a purmi a si an ti.Chim duhmi cu nihin A Thuhnak lei kan kalnak ah dawntu thil hmete kha zei rel loin kan um ahcun hmailei kan kalnak rawktu an si kho ve.Kan hlabu ah voikhat na tei ahcun voiding a fawi deuh a kan ti kha si.

               Dawtmi zumhtu vialte hna nitin kan tuahmi kan rian cung cioah,Lo kan tlawhnak nakah,Fim kan cawnnakah,Kuli kan ttuannakah,Cozah rian kan ttuannak ah,Pathian rian kan ttuannak ah,pumas ca he thlarau ca he thuk deuh in kan pil a haumi asi.A thuh deuhnak hmun ah nga ngan deuh le nga tam deuh a um I a thuhdeuh kan pil ahcun thil lianngan kan tuah kho ko lai.Ka za ko ka ti khawh ko ti loin thuh deuh in hmailei kal chin hna si.Simon Piter zong Genesaret cu ka thei dih a ti ko nain zaan khuadei sur a vorh I a tlai lo kha.Jesuh nih Ti thuhnak lei ah vorh uh a ti hnu longah nga tamtuk an tlaih ve.Jesuh bia a rak zumh set ve lo I a taktak in a hmuh tikah cun minung hi zeihmanh kan si ti fiang tein a hmuh hnuah Bawipa hmaiah a khuk a bil I Misual ka si ka kal tak ko a ti.Misual ka si Bawipa ka kal tak  tiin A Thuhnak lei a kal hnu cun Bawipa nih kaltak loin nga tlaihtu dirhmun in mi tlaihtu dirhmun a phanter.

           Nihin zumhtu vialte zong nih zei rian kan ttuanmi cung cioah teirial le fimnak thazaang,caan le nunnak tampi kan chuah I A thuhnak lei kan kalnak ah Bawipa sin thlacam bu tein kan kal ahcun A thuhmi thil cu Pathian a kan pek ko lai.

*Lawmhnak tampi he,

                                      Charles Cung Bik Thawng

TOIDORNAK LUNGTHIN A HERH

Tuzing bawipa thawhṭhanzingah thawngṭhabia a hrawm khomi zumtu nan zapi te cung bawipa thluahchuah a thar in um ko seh. Tu zingah PCCF Online in sermon a kan chimpiak tu Saya Sang Hlei a cung zongah kan i lawmhnak langhter kan duh. Cun sermon a rel tu nan dihlak cung zongah kan i lawm hringhran Pumpak cio kan caah santlai mi thawngṭha bia ah canghram ko seh.Kan zapi te caah Bawipa nih thluachuah kan pekpiak ko seh.

Thawngṭha chim hi Saya Sang Hlei a si I a chuahnak Bungkhua a si I, Khampat No 4. Ah um mi an si. Tu lio a kai mi cu Doctor of Ministry , Union Theological Seminary , Philippine ah ah a kum hnihnak kai lio mi a si. Asianginn kai nak ah bawipa nih lamhruai she law Bawipa ramkauhnak le Kan laimi phun sersiam tu ah cang ko she ti kha kan tlacampi nak a si. A mah nih can a van hman colh ko lai….

TOIDORNAK LUNGTHIN A HERH (Luke 14:7-11)

                             Saya Sang Hlei

         Tu zing, a thawhthan ni ceu dawh ah online sermon tial kho ding in caantha can sunglawi a kan sersiam piaktu kan Biak mi Pathian a min thangthat si ko seh. Tuzing ah i ruah ti hna uhsih ti ka duh mi cu’toidornak lungthin a herh’ ti mi tlangtar in tlawmpal in i ruahtti hna uhsih ti ka duh. Mi tampi nih chim leng mang  cang mi le tial cang mi a si ko nain phundang deuh in van zoh than hna uhsih tiah kan sawm hna…

           Kei mah ai ti vemi nih thutdanh sang cung i an rak thut i a mah nak sang deuh le ngan deuh a hung chuah tik i nang cu tum than ko ti mi si cu a har ngai dingmi asi, ning zak zong asi fawn. Cubantuk thiamthiam in a niam i a rak thu mi pa kha a sang i a hung thut tik ah cun hmaizahnak a hmuh mi kha a tam chinchin ve.

          Toidornak lungthin ngeih hi a har ngaingai mi asi i a zei maw caan ah cun toidornak lungthin kan ngeih mi hawi hna ko hi kan i phorhlawtmi cu asi tawn. Pathian dawtmi ka si ti hawi hna i phorhlawt i hawi dang hi cu kei mah tluk in a daw hna loh ti phun in ruahnak  ngeih sual a fawi te. Cucaah cun thla kan cam tik i ‘Bawipa, nihin ni hi phak a duh nain a phan kho lo mi tampi an um nain kan nih cu nan kan phaakter caah kan lung aa lawm’ ti in thla kan cam i kan chim tik ah hin kan lungthin kha kan i check hmasa ta ngaingai a hau tiah ka ruah. Pathian, ka that ca i na ka dawt deuh caah ka phan kho ti hawi hna asi sual ah cun a poi ngaingai ko lai.Prophet Jerimiah zong nih minung lungthin cu a zer hringhran ko a rak ti bantuk khan minung lungthin hi a zer taktak ko(Jer.17:9). Mi zong a hleng i a mah le a mah zong ai hleng mi asi. Mi cheukhat cu kan mah le kan mah cu mihrut ka si kan i ti ko nain mi nih mihrut pa/nu an kan ti ah cun kan thin a hung fawn tung. Mah le mah mihrut i ti cu a faak loh, mi nih mihrut ti cu a faak ngai I cucaah cun mah le mah mihrut kan i ti hi kan mah le kan mah kan i hlen asi ko. A thabik cu, kan mah le kan mah kan sining, i cohlan khawh hi asi. Bianabia ah mitcawlo pa cu na mit a caw ti ah ti uhsih  law a thin a hung lai loh nain a mit a cawmi pa cu na mit a caw va ti uhsih law nan ka nek a kan ti lai i a thin a hung ko lai. Cucaah cun sining i cohlan khawh lawnglawng hi toidornak lungthin ngeih taktak cu  asi ko. Pakhat pa cu phungchim an thiah i zapi hmai ah cun ‘Pathian kei cu zei hmanh ka si lo nain phungchim an ka thiah i cucaah na cung ah kaa lawm’a ti. Hei ngaih duak ah cun biatha ngai a si ko, sihmanhsehlaw aa velhui ngai nain a lungchungte i a um kho/a ruah khawh mi cu zei hmanh ka si lo ai ti ko nain phungchim a thiam ngai,ka ti hna seh ti duhnak asi kho ve ko. Cucaah minung kan lungthin hi a hrokhrawl ngaingai caah hin kan i ral rin ngai a herh mi asi.

        Cucaah kan caah biapi asi mi cu, zeitindah toidornak lungthin ngei in kan um khawh lai? ti hi asi. Hi lehnak ah hin:

a). Kan sining taktak kha kan i hngalh khawh a herh. Kan hngalhnak hi zei tluk hmanh in a tam hmanh ah hngalhnak dih lak he cuaichun ah cun a tlawmte taktak lawng asi. Zei tluk in thil kan ti khawh hmanh ah a donghnak ah cun tlawmte lawng asi ko. Zei tluk in santlai i kan i ruah zong ah kan mah lo in thil cu a kal thiamthiam ko lai.

b). A nih zong khi kei mah tluk hlei asi ve loh ti nak, i hnemhnak hi thil thalo ngai mi pakhat asi. Hi bantuk i hnemhnak hi hnemhnak hmaan lo, a deu a si. David siangpahrangpa zong, cun ti pei, kha tin pei asi ve ko kha ti phun  in a ti mi kha kan i ralrin a herh fawn.

c). A pathumnak cu a tlingmi taktak he khan, kan i tahchunh awk asi i cu nih cun kan sining,kan thatlo ning, kan tlamtling lo ning kha fiang tein a kan hmuhsak ko lai. A thiam mi le a tlingmi taktak hna nak in a tling deuh mi cu kan Bawipa Jesuh lawng asi . Jesuh he kan i thlaichun ah cun toidornak lungthin cu kan ngei zungzal ko lai.

Cucaah cun nifatin kan nunnak ah toidornak lungthin ngeih khawh i zuam hna uhsih. Toidornak cu Krifa kan sinak i a tlumalnak (thawtnamnak)  pakhat te asi ve. A reltu nan zate cung ah Pathian nih thluachuahnak in peko hna seh. Amen.

Philippine Chin Christian Fellowship
Manila
Philippine

A dam mi Lung Put

Tuzing bawipa thawhṭhanzingah thawngṭhabia a hrawm khomi zumtu nan zapi te cung bawipa thluahchuah a thar in um ko seh. Tu zingah PCCF Online in sermon a kan chimpiak tu Saya Ngun Biak Nawl a cung zongah kan i lawmhnak langhter kan duh. Cun sermon a rel tu nan dihlak cung zongah kan i lawm hringhran Pumpak cio kan caah santlai mi thawngṭha bia ah canghram ko seh.Kan zapi te caah Bawipa nih thluachuah kan pekpiak ko seh.

Thawngṭha a kanchimtu Saya Ngun Biak Nawl hi Hakha khua ah a um a si.  Atu lio a cawnmi hi Philippine Christian University ah Development in Ph.D a tuah/kai lio mi a si. Mino te a si nain Hmai lei Kanram thancho nak ding caah kan I bochan taktak mi a si. Acawnmi a lim khawhnak hnga bawipa nih umpi in lam hruai zungzal ko seh ti kha PCCF I kan thlaza cam piak nak a  si.

A dam mi Lung Put

 Saya Ngun Biak Nawl

Psychologist pawl nih an ti mi cu minung hi tih nak phun hnih lawng kan i chuah pi; (a) Aw a thang tuk mi le (b) a cung in a tang ah tlak hna hi an si. Cucu normal fear tiah an uah. Normal fear nih a herh lo ah thih nak, i khawnden nak,  ect pawl in a kan khamh. Cun kan i chuah pi leng ah kan mah tein tih nak tam pi kan ngei. Cucu kan zia za ruang ah a chuak mi a si. Phung dang in chim ah cun huat nak ruang ah cu bantuk tih nak hna cu a chuak. Cucu cu abnormal fear an ti. Cu nih cun minug hi mizeng ( paralyze) bang a kan tuah. Tah chunh nak ah US nih Isreal cu zei tluk nuclear bomb tam an ngeih kha poi ah a chia lo. A ruang cu US le Isreal cu an i dawt caah a si. Asinian Iran nih nuclear ngeih ding cu US nih a duh in a duh hrim2 lo. A ruang cu an i dawt lo caah a si ko.

Gen 3; 9-10 ah Adam cu Pathian a tih caah dum chung ah aa thup ti kha kan hmuh. Adam nih Pathian a tih nak a ruang cu Ave tu kha a dawt cang i Pathian kha a dawt ti lo caah a nawl a zul ti lo. Ei hlah tiah tha tein a chimh ko mi kha a rak ei diam cang caah a si.

Lai mi hi siagnbawi te an rak kai hlan hrim ah a tlang pi in mi tha phun cu kan rak si. Kan ngeih chiah kan rak i hrawm hna i khual kan daw ngai fawn. U le nua cing la rual chan, inn pa chak thlang kan i tlaih chan i Chiat ni That ni ah  ho hlei i thlei dang lo in kan i zoh khenh. Nain mi zei maw cu a tha lo mi kan rak um ve.

Voi khat ah lai khua pakhat ah inn chak pa nih vom a kah ciam mam i inn thlang pa cu zarh khat chung zaan aa hngilh kho ti lo ti si. An nu nih a ruang a hal tik ah kan inn chak pa cu vom hnit a zuar lai i chanphio inn a sak cang lai. Kan nih inn cu ngaidii inn te ah  kan um peng lai tiah a leh huar ko. Cu ban tuk lung put a ngei mi cu a nung buin hell a tla mi tiah ti  kawh a si. Kha bang lung put kha kan lai mi lak ah a ci hmih i zuam hram hna u sih.

Jesuh  nih cun kan ral hmanh kha dawt le a kan hrem cuah mah tu hna hmanh thla cam piak kha a kan fial (Mt 5:44-45). Hi cawn piak nak nih Jesuh cu ethical teacher lawng si lo in Lian ngan bik Pathian fa pa a si zong kha  a langh ter. Kan ral dawt ding ah cun vawilei lei in ruat ah cun a si kho lo mi a si. Sihmanhsehlaw  Cung Nung  bik Pathian fa kan si ko ah cun kan tuah kawh tuk ding mi a si ko. Kum thum hngachia nih a kan velh i dawt nak tein kan leh lo mi ban tuk khi a kan fial mi cu a si. Tih ruang ah  kan ral va leh lo kha Jesuh cawmpiak mi a si lo. Muture nun tu a kan cawm piak mi a si. Pathian sinah thlacam nak he i pehthleih bu lawng in kan tuah khawh mi a si.

Jesuh nih cun a kan cawn piak bang a mah a that cuah mah mi le   hrem nak lak ah a fak bik in a hrem cuah mah tu kha dawt nak in a ngeih thiam hna. Ka pa zei kan tuah ti an ngal lo rak ngai thiam ko hna a ti (Lk 23:34).

Philippine Hero a si mi Rizal cu a ram caah death sentence an pek lai te ah  Doctor pawl nih a lung tur an check i zei hmanh tih nak ngei bak lo tein a thi. A ruang cu a ram a dawt caah le a that tu pawl a ngeih thiam khawh hna caah ah a si. Miraltha kan ti mi hna hi dawt nak in mi a ngai thiam kho mi hi an rak si tawn.

Psychologist pawl nih an kherhlai nak in an hmuh mi cu: “Mi pakhat na huat tik ah a let thum in na huat mi pa nak in na inntuar deuh” ti a si. Phung dang in kan chim ah cun Mi pakhat na huat tik ah na pum chung cells pawl a let thum in a rawk ti khi a si hnga. Huat nak lung thin le tihphang (ral chiat nak) cu kawi le dua an si. Dawt nak le  Rathat nak cu nu le va an si. Kan dawt mi hna sin in zei tik hmanh ah tih phannak kan ngei bal lo.

 Krihfa kan si ban tuk in, Kan nu kan pa, kan u kan nua,kan hawi kom dih lak, kan vawilei pi le kan ral hna hmanh  kha  kan dawt hrimhrim hna awk a si. Phun dan in chim ah cun kan lung thin put a dam awk a si. Kan ral a that awk asi! Cuti cun  Van Cung khua cu hi vawilei cung hrimhrim ah hin  na caah chiah piak cia  a si ko dawkaw.. Hawi Dawt. 

Philippine Chin Christian Fellowship 

Philippine