Dr. Lian hre le PCCF i tonnak

 Dr. Lian Hre

1.      Na Min, Chuahkehnak le na ṭhan nak, sianginn nakai nak  a tawi nak in nan kan chim kho hnga maw?

LH: Ka min cu Lian Hre a si. Tangcheu in tangsarih tiang kan khua Surngen sianginn ah ka kai. Tangriat - Hmawngtlang, tangkua le tanghra - Thantlang ah ka kai i Hakha in tanghra ka awng. Kalay College (Atu Kalay University) ah College kum hnih nak tiang ka kai i DagonUniversity (Yangon) in Zoology major in B.Sc degree ka ngah. Yangon
University (Main) in Biotechnology major in M.Sc degree ka ngah. Cun,
Yangon University thiamthiam in Biotechnology major in M.Res (Master of Research) degree ka lak than. Central Luzon State University (Philippines) in Crop Science (Horticulture) major in Ph.D degree ka lak.

2.      Tu hi Kawl ram lei a tlun in hngakruh hna kawl colh na tim maw?

LH : Hnakruh hmuh nakin PhD degree hmuh hmanh hi a fawi deuh e, ka kawl lio cuahmah a si. Hehe. Thlacam nan ka bawmh cio a hau ko.

3.       Kawl ram na tlun tik ah zeiban tuk rian ah dah luh/ttuan na timh mi hna a um ?

LH . Kan ram ah zeidah ka tuan lai ti chim dinghi a fawi lo ngaingai. Va si kho sehlaw cozah rianṭuan ka duh bik ko. A bik in cinthlaknak lei konghe pehtlai in kan minung hawi hna caah (Lothlo pawl caah) thilṭha zeital tuah kho ninglaw tihi ka saduhthah bik cu a si ko.

4.      sianginn kai a harnak le a fawinak  nan kan chim kho hnga maw?

LH  . Philippines ah sianginn kai dingin ka rak i thawh ah hin phaisa kongah harnak ka tong lai tihi ka theihcia a si. A ruang cu sponsor ka ngei lo. Kaa ruah bantuk in kumli chung phaisa kongah lungrethei in ka um. Cingla rualchan le khuami hna ṭanpinak thawngin sianginn ka dih khawh hi a si.Cun, kawlram in a rami pawl cu mirang ca le holh ah kan chambau ngai hna. Sayate nih lecture an kan pekmi kan theih tawn dih tawn lo i mark tha hmuh ding zong a fawi lo ngai.A fawinak lei tu cu chim awk ka thei lo. Kawlram kan um lio nakin internet le phone kan hmang kho deuh i ramdang lei he fawi tein kan chon kho hna i cucu a ka ṭhahnem ngai. Cun, ramdang lei he tahchunh
ahcun Philippines ram ahcun kan luat-lat (free) ngaingai i a nuam ngai. Kan duhmi tirawl paohpaoh fawi tein kan ei kho fawn.

5.      Crop Science in Ph. D. Degree na van dihbak i na nathinlung ah a hungchuah mite kha na kan chim kho hnga maw?

L H : Ph.D degree ka lak mi nih keimah hi zeidah ka si ti a ka hngalhter than. Zei ka si rih lo tihi ka vun i fiang ngaingai. Zei fimnak taktak hmanh ka ngei rih lo. Fimnak kutka hram tiang lawng ka phan rih, fimnak innchung pi ah ka lut rih lo tihi ka vun i fiang i atu hin zeipaoh leh-la hram thok ding ka si ti a ka fianter.

6. Crop Science in Ph.D.  Dissertation ah zei bantuk  topic na ṭial?

LH. Ka Dissertation caah PA (mushroom) hi kumkhat le cheuchung research ka tuah. Cucu kan ram (lairam) zongah fur, khuasik le thalcaan zongah tuah kho ninglaw timi saduhthah he a si. Ka Dissertation Title cu "Growth and fruiting body of Angel mushroom (Pleurotus florida) and oyster mushroom (Pleurotus ostreatus) on sorghum-based substrate formulation for sustainable production" ti a si. Raw material caah nimte mu, kung le hnah pawl ka hman i, zeitik caan paoh ah chuah kho dingin research an ka tuahtermi a si.

7. Na Dissertation hi Laimi kan caah  kan tuah kho lai ti na zummaw? Zeibantuk hriamnam hna   a herhmi an si lai?.

L H . Hi reseach tuah dinghi keimah tein ka thim mi a si ko. Kan lairam ah tuah kho ding a si ko tiah ka ruah. Pa (mushroom) tuah hi tangka tampi hmuhnak ca zongah tuah khawh a si i research caah zongah tuah khawh thiamthaim a si. Research center hmete phun in tuah a duh mi caah a herhmi thilri hna cu; Small Laboratory le a chung thilri, vulei
hmun hman 20ft x 20 ft hrawng, Technician pakhat (a thiammi), rianṭuantu minung 3, raw material (facang kung, banhla hnah, fangvo kung le hnah tibantuk, agricultural waste paohpaoh an tha dih ko. Hi mushroom chuahnak hi family business caah a ṭha ngaimi a si. Vitamin tha tampi a telmi rawl an si caah ei awk caah hrim ah a ṭha. Cun,
tangka tampi dih lem lo in tangka hmuhnak a ṭha ngai tungmi Business pakhat a si.

8.  Laimi caah, Philippine hi Fimthiam cawnnak ah a ṭha ko na ti maw? a ṭha lem lo na ti dah? Na hmuh ning?

L H. Philippines ram hi laimi caah sianginn kainak a ṭha bik cu a silem lai lo. Hinak sianginn ṭha tampi a um ko. A sinain tangka ngei huaha tung lo, sianginn kai duh tung ahcun Philippines ah hin laimi nih sianginn kai cio hna sehlaw ti ka duhpi ngaingai hna. Kawlram he tahchunh ahcun a tha deuh saumuau  (Theology lei cu ka thei lo). Kawlram ahcun theory lawnglawng an kan chimh i Philippines cu theory
he practical he an kan chimh tikah kan thiam deuh hrim ko. Mirang holh a hmang tungmi ah admission fees a tlawm ngaimi sianginn a si kannih laimi caah a tha ngai ka ti.

9. Philippines  ram i study tuahnak ah hin zei lei pawl hi dah a ttha ti in na ruah mi Course an si.  (Example Biaknak lei, Ngandamnak, Thancho nak lei. Politic lei tinba tuk pawl )

L H. Laimi nih fimnak kan cawn a herhning hi cu chim len hmanh a hau ti lo. Fimnak loin thancho khawh a si loh. Mi bawmhchom in le cozah I rinh men in sifahnak in kan luat kho lai lo. Taksalei thanchonak hi biatak tein tha kan pek a herh. Lairam cu thingkung ramkung le minung lawnglawng a chuak, zeithil dang a chuakmi a um lo. Lothlo mi kan si. Lam dang a um lo.Vulei kan ṭhatter a herh, thlaici ṭhami cin thiam,
chuah thiam a hau. Satil arva zuatnak lei a thiam mi an um a herh. Cucaah Agriculture, Animal Science, Biotechnology, Seed production, Agrictural research, tbk, a cawngmi um kho hna sehlaw resource person tampi um kho hna sehlaw cu hna nihcun caan tawite chung hmanh ah laimi kan nunning le kan khuasak ninghi zeimawzat cu an kan thlenpi kho lai  ti ka zumh ko.

10.  Caan na kan pek caah kan i lawm…

LH . Ka lawm ngai ve.