{Heavenly Wisdom Vs. Earthly Wisdom}
By Dr. Robert Cung Cinzah
Biahmaitth
i:Hmasabikah caanttha a kan petu Pathian a min thangttha ko seh. Bawi krih ah zumtu nu le pa hawidawt vialte hna, Pathian dawtnak, velngeihnak le daihnak cu thawngttha bia aa hrawm mi dihlak cungah a thar in hmuntthan ko seh.
Philippine ah a um mi laimi kan zate hin fimnak hmuh duh ah le cawn ruah ah kan khua kan ram hawidawt chungkhar vialte hna kaltak in ruahchannak lianpi he kan caan, kan phaisa, le thazang vialte chuah in le umhar lilen tuar in fimnak kan kawl hna tikah van lei fimnak maw kan kawl vawlei lei fimnak dah ti hi biapi in I ruahtti hna u sih tiah sawm kan duh hna. Topical deuh lawng tein hi hlan cu an chim caah kei tu cu a phuntlinnak ah Textual le Expository lei deuh in chim ka van duh.
Biadomhnak:
Baibal caang thim Jeim 3: 13-18; “Nan lakah a fim I hngalhnak a ngeimi nan um maw? Cu hna nih cun a fimmi le hngalhnak a ngeimi an si kha a tthami an nunning le toidornak lungthin le fimnak in an tuahmi thil ah khan an langhter awk a si. Sihmanhsehlaw nan lung chungin mi nahchuahnak nan ngeih I mi cungah nan thin a hun peng I mah zawn lawng aa ruatmi nan si ahcun, mifim kan si tiin I porhlaw hlah u law, biatak dohnak ah lih kha chim lengmang hlah u. Cu bantuk fimnak cu vancung in a rami a si lo; cu bantuk fimnak cu hi vawlei cung fimnak hi a si I thlarau aa tel lomi fimnak, khuachia fimnak tu a si. Nahchuahnak le mah zawn lawng ruahnak a umnak poah ah I remlonak le thatlonak a phunphun kha a um zungzal. Sihmanhsehlaw cunglei in a rami fimnak cu a hmasabik ah a thiang I cun daite le nem tein a um I hawikom cungah a ttha; midang zangfahnak khan a khat I thil ttha kha tampi a tlai; thleidannak zeihmanh a ngei lo I a zer zong a zer lo. Cun daihnak sertu pawl nih daihnak in an tuhmi thlaici nih a thei a tlaimi cu thatnak a si."
O.T chungah kan hmuh mi cu Phungthlukbia ttialtu nih fimnak kawl kha a kan forhfial bik mi a rak si {Pr 3:13-18; 4:7-9}. Cuvebantuk in N.T zongah fimnak he karhlan kha a kan forhfial lengmang ve {Eph 5:15-17}. Asinain kan I ralrin awk a si mi cu fimnak [wisdom] ti mi hi phunkhat lawng a rak um lo zia kha James nih fiang tein a kan cawmpiak [Jm 3:13-18]. Ka ti khawh tawk in van kherhlai ka duhmi cu van lei a rami fimnak le vawlei lei fimnak an I dannak, an theitlai, an dirhmun, le a rianttuannak kha biapi in zoh hna u si ti ka duh. Mah fimnak phunhnih hi kan thleidan thiam hnu lawngah kan dirhmun kan I fiang lai ti beiseinak ka nei.
Vanlei fimnak le Vawilei lei fimnak an I dannak {ORIGIN}:
A. Vawlei lei fimnak cu van lei in a rami a si loh [Jm 3:15]
Vawlei lei fimnak cu a vawilei thil ah hram a bunh I vawilei kalning in a kal zungzal caah Pathian caahcun hruhthil a si [1Co. 1:20].
B. Vawlei lei fimnak cu nuamhnak lawng a kawl mi si [sensual]
Mah fimnak nih hin thinlung nuamhter kha biapi ah aa zuam I thil a tthalo mi zong hmanh kha a tthami ah a ruahter.
C. Vawlei lei fimnak cu Khuachia sin in a ra mi a si [demonic]
Mah fimnak hi sehtan le a van mi hna sin in a rami fimnak a si I sehtan duhnak tuah le duhning in a kal zungzal mi fimnak vawlei fimnak cu a si.
Van lei a rami fimnak cu Pathian sin in hmuh mi laksawng a si [Jm 1:17] I thlacamnak thawng lawng lawng in hmuh khawh mi phun a si [Jm 1: 5-8]. Van lei a rami fimnak le vawlei lei fimnak hi an hrampi zoh thiam lo le kherhlai lo ahcun thleidan thiam awk a har ngaingai caah a hmanmi fimnak hi nganh diam a fawi te. James nih a hrilhfiah ning kan fian chinnak hnga caah zoh rih hna u si ti ka duh.
An sining or umtuning [nature]
A. Vawlei lei fimnak [Jm 1:14,16]
1. Hnahchuahnak in a khat
2. Mah zawnruahnak thinlung a ngei zungzal
3. Mah fimnak nih hin pavar {power}, cungtthut, caanttha caanrem, laarnak, minthannak lawnglawng kha a kawl zungzal cu ruahnak cu Sehtan le a vanmi nih an ngeihmi Pathian zong doh le a tthutden cuh duhnak lungthinput a si. Hi fimnak nih hin Zisuh zultu zong kha Pathian pennak chungah a ho dah a nganbik te lai ti ah a buaiter hna.
B. Van lei fimnak [Jm 1:17]
1. Van lei fimnak cu hmasabik ah a thianghlim I Pathian duhnak tuah kha a duhnak sangbik ah a chiah zungzal I zalonnak kha a chuahter zungzal. Thiltthalo he tlabulbal in ai cawh bal loh.
2. Biatak ah hram a bunh I daihnak le hngalhthiamnak kha a chuahter [Rom 12:18]
3. Dawtnak in bia a chim zungzal [Eph 4:15]
4. Van lei a rami fimnak cu a lung a neem I zangfahnak in a khat zungzal [2Tim 2:24-25]
5. Thilttha le Theittha a chuahter or hlawknak tampi a pek hna [Rom 14:1,19-21]
6. Zangfahnak le dawtnak in a khat [Jm 2:13] a thinfual caah ngaihthiamnak a nei zungzal
7. Van lei fimnak nih cun thilttha a tuah I tuahsarnak ah a langhter [Jm 1: 22; 2: 26]
8. Pathian lungton kha ai tinhmi a si bang thleidannak a nei lo
An Theitlai le an Chuahtermi Thil
A. Vawlei lei Fimnak nih a tlai mi le a chuahtermi thil [16]
1. Lungawttawmnak [confusion]
2. Rawhralnak le thil thalo poah poah
3. Dirhmun fehlonak a chuahter
4. I tthennak le lungruallonak a chuahter
5. I elhniarnak le I dohnak a chuahter
B. Van lei a rami fimnak nih a tlai mi le a chuahtermi thil [18]
1. Zalonnak le daihnak a chuahter
2. Thilttha le theittha a tlai zungzal
3. Rualremnak le theithiamnak he a um zungzal
Biatlangkawmnak:
A donghnak ah chim ka duh mi cu van lei a rami fimnak le vawlei lei fimnak an I dannak, an theitlai, an dirhmun or umtuning, le an rianttuannak cuai kan tlai hna tikah zeibantuk fimnak deuh hi dah tuchun ni ah nu le pa u le nau hna kan kawl taktak mi le kan herh taktak mi a si ti hi kan mah le kan mah I hal dingah kan sawm duh hna. Atu ah zeibantuk fimnak dah kan ngeih? Solomon bang Pathian sinah thlacamnak he kan miphun le ram hruai khawh nak ding caah van lei a rami fimnak hi khukbil in kan hal bal maw? James nih a kan cawnpiak duh bik mi cu van lei in a rami fimnak dah lo cun Ph.D le degree sang sang dih mi si zongah kan umnak ah le kan kal nak kipah buainak chuahtertu le hnahnawhnak chuahtertu, I tthennak le I ralnak chuahtertu kan si zungzal ko lai ti hi fiang tein a kan cawnpiak. Kan nih PCCF u le nau hna zong Bible hi master I zuam hna u si law kan nunning zong Pathian bia nih a kan cawnpiaknak ah hin ttha tein I chekhlat hna u si law van lei in a rami fimnak kawl in biatak chuah hna u sih tiah kan sawm hna. Bawipa nih a bia kan zate caah a thar in thlaw kan chuah piak tthan ko seh. Amen!
Tampi kai lawm.
Vawlei lei fimnak cu a vawilei thil ah hram a bunh I vawilei kalning in a kal zungzal caah Pathian caahcun hruhthil a si [1Co. 1:20].
B. Vawlei lei fimnak cu nuamhnak lawng a kawl mi si [sensual]
Mah fimnak nih hin thinlung nuamhter kha biapi ah aa zuam I thil a tthalo mi zong hmanh kha a tthami ah a ruahter.
C. Vawlei lei fimnak cu Khuachia sin in a ra mi a si [demonic]
Mah fimnak hi sehtan le a van mi hna sin in a rami fimnak a si I sehtan duhnak tuah le duhning in a kal zungzal mi fimnak vawlei fimnak cu a si.
Van lei a rami fimnak cu Pathian sin in hmuh mi laksawng a si [Jm 1:17] I thlacamnak thawng lawng lawng in hmuh khawh mi phun a si [Jm 1: 5-8]. Van lei a rami fimnak le vawlei lei fimnak hi an hrampi zoh thiam lo le kherhlai lo ahcun thleidan thiam awk a har ngaingai caah a hmanmi fimnak hi nganh diam a fawi te. James nih a hrilhfiah ning kan fian chinnak hnga caah zoh rih hna u si ti ka duh.
An sining or umtuning [nature]
A. Vawlei lei fimnak [Jm 1:14,16]
1. Hnahchuahnak in a khat
2. Mah zawnruahnak thinlung a ngei zungzal
3. Mah fimnak nih hin pavar {power}, cungtthut, caanttha caanrem, laarnak, minthannak lawnglawng kha a kawl zungzal cu ruahnak cu Sehtan le a vanmi nih an ngeihmi Pathian zong doh le a tthutden cuh duhnak lungthinput a si. Hi fimnak nih hin Zisuh zultu zong kha Pathian pennak chungah a ho dah a nganbik te lai ti ah a buaiter hna.
B. Van lei fimnak [Jm 1:17]
1. Van lei fimnak cu hmasabik ah a thianghlim I Pathian duhnak tuah kha a duhnak sangbik ah a chiah zungzal I zalonnak kha a chuahter zungzal. Thiltthalo he tlabulbal in ai cawh bal loh.
2. Biatak ah hram a bunh I daihnak le hngalhthiamnak kha a chuahter [Rom 12:18]
3. Dawtnak in bia a chim zungzal [Eph 4:15]
4. Van lei a rami fimnak cu a lung a neem I zangfahnak in a khat zungzal [2Tim 2:24-25]
5. Thilttha le Theittha a chuahter or hlawknak tampi a pek hna [Rom 14:1,19-21]
6. Zangfahnak le dawtnak in a khat [Jm 2:13] a thinfual caah ngaihthiamnak a nei zungzal
7. Van lei fimnak nih cun thilttha a tuah I tuahsarnak ah a langhter [Jm 1: 22; 2: 26]
8. Pathian lungton kha ai tinhmi a si bang thleidannak a nei lo
An Theitlai le an Chuahtermi Thil
A. Vawlei lei Fimnak nih a tlai mi le a chuahtermi thil [16]
1. Lungawttawmnak [confusion]
2. Rawhralnak le thil thalo poah poah
3. Dirhmun fehlonak a chuahter
4. I tthennak le lungruallonak a chuahter
5. I elhniarnak le I dohnak a chuahter
B. Van lei a rami fimnak nih a tlai mi le a chuahtermi thil [18]
1. Zalonnak le daihnak a chuahter
2. Thilttha le theittha a tlai zungzal
3. Rualremnak le theithiamnak he a um zungzal
Biatlangkawmnak:
A donghnak ah chim ka duh mi cu van lei a rami fimnak le vawlei lei fimnak an I dannak, an theitlai, an dirhmun or umtuning, le an rianttuannak cuai kan tlai hna tikah zeibantuk fimnak deuh hi dah tuchun ni ah nu le pa u le nau hna kan kawl taktak mi le kan herh taktak mi a si ti hi kan mah le kan mah I hal dingah kan sawm duh hna. Atu ah zeibantuk fimnak dah kan ngeih? Solomon bang Pathian sinah thlacamnak he kan miphun le ram hruai khawh nak ding caah van lei a rami fimnak hi khukbil in kan hal bal maw? James nih a kan cawnpiak duh bik mi cu van lei in a rami fimnak dah lo cun Ph.D le degree sang sang dih mi si zongah kan umnak ah le kan kal nak kipah buainak chuahtertu le hnahnawhnak chuahtertu, I tthennak le I ralnak chuahtertu kan si zungzal ko lai ti hi fiang tein a kan cawnpiak. Kan nih PCCF u le nau hna zong Bible hi master I zuam hna u si law kan nunning zong Pathian bia nih a kan cawnpiaknak ah hin ttha tein I chekhlat hna u si law van lei in a rami fimnak kawl in biatak chuah hna u sih tiah kan sawm hna. Bawipa nih a bia kan zate caah a thar in thlaw kan chuah piak tthan ko seh. Amen!
Tampi kai lawm.
No comments:
Post a Comment