ZULTU THA
Baibal Cherhchan Matthai 16:21-27
By
Pastor Ram Ceu Hnin
Biahmaikal:
Vawlei chan kal ning nih a kalpi cuahmah mi Ni le Caan chung ah Pathian dawtnak thawng in PCCF kan nih vialte hna zong 2011 cacawn kum dam te-in lam a kan hruai tu kan Biak mi kan Pathian a hmasabik ah a min ka thangthat. A tubantuk in caan a ka petu hruaitu Upa nan dihlak cung zong ah ka lawm i hmailei nan riantuannak ah Pathian tu nih lam in hruai ko hna seh.
A tutan ah kan dihlak in iruahti hna usih ti ka duh mi cu: Matthai thawngtha 16:21-27 chung i kan Bawipa Jesuh nih a zultu hna sin ah a ton hnga ding mi biathli a ruah mi hna kong hi kan dihlak nih zoh hna usih ti ka duh. Hi thawngtha chung ah Jesuh nih a chimmi chung in a biapi in langter ka duh mi thil Phun 6 in zoh hna uh sih ti ka duh.
1. Mah ruahnak
Kan nunnak ah hin voi tampi cu kan mah kan ruahnak in nun le tuah/tuan kan hmang, a ruang cu kan hmai ah thil a cang mi phun pawl hi kan duhlo mi phun a si tikah cu cu kan ralbantuk ah kan hmuh, cucaah minung kan sinak nih a hei phanh khawh ti lo mi pin lei ah khin Pathian nih khua a khan mi a um ti hi kan zumh ngamlo ruang ah asi, Cu bantuk in Jesuh nih hmailei i a ton te hnga mi thil kong a zultu hna sin a chim tikah Peter nih Jesuh cu hmundang deuh ah a kal pi i a sik ti kan hmuh, zeiruang ah dah Peter nih Jesuh hi a sik hnga ti hi kan nunnak ah tuak le ruah a hau. Jesuh nih cun Peter cu thalo te in a sik. Pathian ruahnak le nangmah ruahnak cu zeitindah a khah khawh lai a ti (Mtt.16:21-22). Cuvebantuk in nihin laimi hmundang ram dang ah sianginn a kai mi lawng silo in hmunkip ramkip ah khua a sa mi kan dihlak zong nih hin Pathian duhnak hi zeidah a si ti hi a hmasa ah kawl khawh le hmuh khawh izuam hna u sih, cu ti kan hmuh khawh nak hnga ding ahcun kan mah ruahnak le kan mah duhnak kha hmai ah chia lo in kan Pathian duhnak tu kha zeidah a si ti in nifa ruat in a mah sinah kan nun kan pek hnu lawng ah kan sianginn kai nak siseh, pumpa cawmnak rian kan tuannak, ramkhel rian kan tuannak ah siseh, Pathian rian kan tuannak ah siseh, vawlei kan nunchung pauh Pathian duhnak kha kan nunnak ah a ngan bik a si ahcun zultu tha dirhmun ah a mah Pathian bia nih lam a kan hruai zungzal lai ti hi a pa khat nak ah sawm kan duh mi hna a si.
2. Tuarinn khawhnak
Ni hin laimi khrihfa kan nunning le Pathian kan biak ning zoh tik ah hlan lio khrihfa hna an nunning le Pathian an biak ning he hin cun a lo hrimhrim rua lo tiah ka hmuh. Cucu zeidah asi ti ahcun Mtt 16:24 chung ah Jesuh nih a zultu hna sin ah a chim mi bia pakhat te cu “A hohmenh nih zulh nan ka duh asi ahcun nanmah le nanmah nan iphilh i nan mah vailamtahnak khan an i put i nan ka zulh a herh” a ti hna. Zeiruang ah dah Jesuh nih hi bia hi a chim hnga ti hi ruah awk ah a herh ngai mi asi tiah ka hmu. A ruang cu Hlan lio kan Pu/pi hna cu Pathian an zumhnak Pathian an biaknak ah zeihmenh nih a don khan kho hna lo. Nihin khrihfa mi nih Pathian kan biaknak le kan zumhnak ah tah zeitel nih a kan don khan maw? Ti hi ruah a hau cang. A tu ah lai mi Pathian kan biak tik ah a kan donkhan tu thil a tam chin lengmang cang, hi hi tah zeiruang ah dah asi hnga ruat cang hna uh sih. Jesuh nih ni donghnak lai ni ah a zultu vialte kha a auh hna i bia a ruah hna hlan ah atuah mi thil pakhat kan i nunpi awk ah ka duhmi cu: “Nan Bawipa le nan Sayapa keimah nih nan ke kan kholh hna a si ahcun nannih zong pakhat le pakhat nan ken nan ikholh ve awk a si,” a ti, (Johan 13:4-14). Nihin laimi kan nunnak ah Pakhat le Pakhat ke ikholh piak cu chim lo midang cungah Bawi si, nawl ngeitu si le mahnak in aniam deuh mihna kha namnet (nek) i an cung ah um le thut hi kan duh tawn, cu nih cun kan khrihfa sinak ah zultu tha kan sikhawhnak hnga ding caah kan thanchonak ah a kan dawn tu ngai thil pakhat ah an hung cang tawn. Nanmah lakah pakhatkhat nih a hamsabik si nan duh ahcun sal/sinum asi hmasa a hau. Mi Fapa cu riantuanpiak mi si loin riantuanpiaktu (Servant) “Sal” si awk ah ka ra,"a ti,(Mtt 20: 26-28).Roman Catholic hi an zumhnak ah cohlan khawh lo ding a tam ngai nain, Pope nih Bishop pawl rian a pek hna tikah an ke a kholh piak tawn hna mi zoh tik ah duh a nung ngai.) Cu cu nihin lai mi Khrihfa kan nun zong ah cawn awk a tha ngai mi le kan biak mi kan Pathian nih siter a kan duh piak mi a si ti hi philh hna hlah uh si ti hi ruatcang hna uh sih.
3. Mah sinak Philh
Emanuel Kant nih a chim mi cu “Pathian cu a zungzal a tha”, “Asinain Khrihfa kan zumhnak ahcun Thlarau lei ah kan ral nganpi Pathat asi ti” Chimduh mi cu Khrihfa kan nunnak ah voi tampi cu Bawipa cu a tha tuk i zeiti kan um zong ah a kan ngeihthiam ko lai ti mi ruahnak nih kan nunnak thinlung ah thazang peknak le forhnak a ngeih tikah kan mah zumtu a si mi lei in zeihmenh tuahhau lo a mah kan thangthat mi hi a za ko ti chim lengmang a si tikah mah sining ibochannak, pumh zuamnak lungthin kha a tlau ter. Phungthlukbia 6:16-19 ah a kan cawnpiak mi cu “Bawipa nih ahuat mi thil paruk a um, a fihmi thil pasarih an um i cu hna lak ahcun thatlonak lei ah khua a khangtu kan “Lungthin” a tel ve. Cu tikah kan lungthin nih zeihmenh a tuah tuan huam ti lo tikah Pathian kan zumhnak ah kan thazang a derthawm ter i kan zumhnak zong kha a tlau ter, Cu tikah zumtu tha kan si khawhnak hnga ding caah cun kan mah sinak in kan kawl a si ahcun zeihmenh kan hmu kho lai lo. Cu cu kan baibal ca chung ah fiang te in kan hmuh khawh Mtt 16:24 ah Jesuh nih a zultu hna cu a thawh hna “ Ahohmenh nih zulh nan ka duh a si ahcun nanmah le nan i philh i nan vailamtahnak nan ni put i nan ka zulh a herh” tiah a ti hna, hi ka zawn ah Jesuh nih a kan cawnpiak mi cu Pathian duhnak kha nanmah duhnak lei ah mer hlah uh, nan mah sinak kha kaltak uh law Pathian nih an fial mi hna rian kha Pakhat nak ah chiah i zuam uh ti hi a si.
4. Nun ngamh
Laimi kan zatlang nun kan zoh tik ah thil hi a fawi te in chim le rel kan hmang theo tawn, kan zumhnak lei a si ah, vawlei lei asi ah kan chim tawn mi cu mah rian ah hin cun thih ka ngamh tuk, Nangmah co lo ah cun thih ka ngamh ti le lai lei i Phung kan chim ah cun kan or zong hi a pit dih i vanmi nunnak hmanh in kan thianghlim deuh rua ti awk khin kan um nain rammui lak i Pathian bia chim le Pathian riantuan cu kan ngamh bak tawn lo. Tleicia kan pa Rev. Dr. John Cuai Sang nih a rak chim mi bia pakhat ka lung ah a tang ngai mi cu:”khrihfa kan nunnak ah hin thih ngamh nak in Nun Ngamh hi a biapi deuh” tiah a rak kan chimh mi ka tuak tik ah nihin zumtu hna nih kan zumhnak ah hin nunngamh hi kan rak hau hrimhrim, a ruang cu Bawi Jesuh zong nih a zultu hna sin ah a chim mi cu khah ka dua le hna hmai lei ah riantuan tu nan si vete tik ah a mah nunnak humhak a duh mi nih hin cun zungzal nunnak chung a luh vete tik ah laksawng a ngei lai lo hih, cu caah mah nunnak hi pek a hau, Khrihfa kan nunnak ah thil a biapi ngai mi pakhat cu kan nunnak ah hin zeibantuk thil kan tonpauh ah Nunngamh nak ngeih hi kan Baibal nih siter a kan duh mi a si.
5. Pumpek Nun
Pathian rian kan tuan kan ti tik ah voitam pi ah hin cun kan tuan mi riancung ah ilung silo nak kan ngei theu tawn, cu tikah a chuak mi cu kan rian kha kan dawt lo caah le kan upat lo caah a si i a phi a hungchuak mi cu hlawhtlin lo nak nih a hun zulh tik ah kan phunzai theu tawn, cu caah Paul nih Rom khua mi hna sin ca a kuat mi hna le a chawnpiak mi hna cung ah kan hmuh mi cu pakhat le pakhat kha i dawt cikcek uh law i hmaizah uh, fakpi in riantuan uh nan tha thu hlah uh. Tiah a cawnpiak hna, Laimi Thlarau lei in ka pa a si mi Rev. Dr. Stephen Hre Kio nih a chim mi bia ka uar ngai mi cu: Pathian sin i a pum aa pe taktak lomi nih Pathian caah thilpipa an tuah ngaingai bal lo. Pathian sin i pum aa pe taktakmi sinah Pathian tthawnnak a phan i cuticun Pathian caah thilpipa an tuah khawh. Pumpek timi hi (Life Commitment) nun chung vialte ca i i pek khi a si tiah a chim, Kan pumsa, kan lungthin, kan fimnak, kan caan, kan thazaang le kan chawva tiangin aa tel dih. Luke 12:16-20, Jesush nih amah ca i rawl tampi a khongtu mirumpa in bianabia a chim: "Pathian nih cu mirumpa sinah a chim mi cu: 'Mihrut, tuzan hrimhrim ah na nunnak a dih lai. Na ca i na khon ciami na thilri vialte hi aho nih dah a co lai?" a ti lai" tiah a chim.
Mah zawn lawng ruatin mah ca lawng i thilri khon lengmang hi Pathian hmai ah"Hruh" asi.
Paul nih; Ka u le ka nau hna, a lianngan mi Pathian zaangfahnak ruangah hin nan pumpuluk in a thiangmi le Pathian lunglawmh tertu cohlanawk raithawinak bangin Pathian sinah pe tuah u, tiah kan sawm hna. cucu Pathian sin i nan pek awk a simi biaknak taktak cu a si," tiah a ti. (Rom 12:1)."Kan nun ahcun Bawipa ah kan nung; kan thih ahcun Bawipa ah kan thi," tiah Paul nih a ti bantuk in zei rian kan tuannak hmun pauh ah mah ca lawng si lo in mah hawi a si mi le kan biak mi kan Pathian sunparnak caah ti in kan tuan a si ahcun Cucu a tlam a tling bikmi pumpek nun ngeih cu a si hnga.(Rom 14:8)
6. Tangdornun
Khrihfa zumtu kan thancho nak ah thil akan don ngai tiah ka ruah mi cu Tangdor nun kan ngeih khawh lo mi nih hin kan khrihfa sinak a muru hi voitam pi ah cun a hlohthlau tawn tiah ka hmuh. Laimi cu a porhlaw ngai mi kan si tik ah tangdor nun hi kan ngei kho lo, Cu tik ah Pathian nih hman ding tluk in a kan hmang lo thluachuah zong hi hmuh ding tluk in kan hmu kho ti lo,phak ding zong kan phan kho ti lo cu tikah kan hmuh hnga mi zong duh ning tluk in kan hmu kho ti lo cu cu tangdor nun kan ngeih lo ruang le kan ni porhlawt ruang ah asi theu tawn. Bia kam hlun cauk chung i minthang bik pakhat, Pathian i a hmanbik mi cu Moses a si. “Moses cu zeiruang ah dah Pathian nih a hman khun hnga ti hi kan zoh a si ah cun Moses cu mi tangdor a si pin ah milungnem ngaingai mi zong a si, Cu caah a mah cu vawlei pumpi mi vialte lakah lungngembik a si," tiah a um. cucaah Pathian nih a hman khun nak hi a si. Prophet Isiah nih a chim ve mi cu: Mi toi ah a dor i an sualnak a ngaihchih i a ka tih i ka nawl a ngai mi cu an cungah ka lung aa lawm, tiah a ti. Cu bantuk in Pathian nih a lawmh mi Pakhat cio kan si khawh ngak hnga ding ah Mi tangdor mi le mi lungnem kan si khawh nak hnga ding ah Pathian bia hi kan nunnak ah nunpi khawh izuam hna uh sih.
Biatlang komhnak:
Zeitindah Zultu Ttha kan si khawh nak hnga ding caah tiah Zumtu Pakhat cio kan nunnak ah Jesuh nih a kan cawn piak mi cu:
Mah ruahnak nun kan hlawt le thlau ding a kan fial
Tuarinn khawhnak nun a zungzal kan ni tlaih a hau
Mah sining philh a hau (i Seihchiah tuk lo ding)
Nun ngamh hi kan nun ah a si ding a si, (Thihngamh hi Jesuh nih a duh lo)
Pumpek nun hi kan tlaihtleng a si awk asi
Tangdor nun in zeithil pauh kan tuah/tuan khawh ding hi a zungzal kan izuam awk ah ka Bawipa Jesuh nih siter a kan duh piak mi a si.
A cung lei thil phun 6 hna nih a kan cawnpiak mi cu Hruaitu ttha kan si lo hmeh ah Zultu Ttha kan si khawhnak hnga kan dihlak nih izuam hna usih law cu ti kan izuamnak cung ah kan mah sinak irinh lo in kan zumh mi Jesuh nih zeidah siter a kan duh piak mi a si ti kha a hmasa ah thei hngalh khawh le inunpi ding a kan fial, cu ti kan nun a si ahcun Amah Jesuh zultu ttha kan si lai i laksawng a hmu mi zumtu ah amah nih lam a kan hruai zungzal ko lai ti hi nan dihlak sawm kan duh mi hna asi. A rel tu nan dihlak cung ah Pathian nih Nifa kan nunnak caah thilthar kan hmuh kan theih/hngalh khawh nak ding caah thlua kan chuah piak seh law, Pumpak Pakhat cio nan cungah a mithmai thar in tlanter ko seh….Amen..
No comments:
Post a Comment