Text: John 1:14a “Bia cu minung ah a cang i kan lakah khua a rung sa”.
Kan Biafang le kan Khuaruah
Bia hi thawnnak (thiltikhawhnak- power) a ngei, ti a si. Cucaah cun, kan pupa hna nih “bia chim sawhsawh hlah, hla sa sawhsawh hlah” an rak titawn. Ruat setmat loin bia chim sawhsawh mi le hnuhmai tuak lem loin duh paoh biachim mi nihhin midang rawhralnak le mah pumpak rawhralnak tiang a phanh ter tihi asi. Kan Biblethiang zong nih “Bia cu minung ah a cang i kan lak ah khua a sa”, a ti.
Biafang kan hmanmi nih kan sining, kan khuaruah ning, kan dirhmun tampi a langhter. Cu lawng siloin cu kan biafang hmanmi nihcun kan nunning, kan khuaruahning zong akan sersiam fawn. Biadang in kan chim ahcun kan philosophy le kan theology zong a kan sersiam, tinak a si hnga.
Biafang kan hmanmi a biapit ning an hmuh fiang tuk caah mifim le khuatuak deuh nihcun ralring tein hman khawh an izuam tawn. Tahchunhnak ah: Dis-able titawn mi kha Less-able; Illegal worker kha Undocumented worker (minung hi illegal timi a um kholo, an ti) tiin an auh hna. Mit-caw timi nakin khua-hmulo, ti ahcun ngaih adam deuh; Ngahtah cawmnak timi nakin Ngakchia zohkhenhnak, ti cu thinlung a dam deuh ngai ko.
Kan Chinmi Khrifa nitin kan hmanmi biafang tete chungin pakhat hnih te kan vun zoh tti tuah lai:
1. Leimi nih HRUT ka ti hna seh ka zei poi lo.
Chinmi zumtu le hrintharka pawl nih kan uar ngaimi kan hla pakhat cu; “Leimi nih hrut ka ti hna seh ka zei poi lo” ti a si. Paul nih Korin Khrifa hna sinah “Kannih cu Khrih ruangah mihrut kan si; nannih tu cu nan fim” (1 Kor. 4:10; Rom 1:22; 1 Kor. 1:27 etc.) timi pawl kha lak in; Fimnak kong (nungak fim; sal fim etc.) pawl a kan cawnpiaknak hna cu ihmuh ter loin; kan um tawn hna. Apoi rih mi cu; cu “hruh” cu cathiam lo sinak le catang sang kailonak he khin kan peh ter rih. Hi biafang pawl hi catang ngeilo phungchim vak pawl nih mah i humhak nak caah le thatein Bible sianginn akaimi hna doh nak ah an thlir bik mi Bible cacang a rak si. Nihin ahcun anmah pawl zong fimnak catang sang phunphun kai in le an fa le hna zong sianginn thatha ah fimnak sangsang an cawn ter cang hna. Amahbelte, cu an rak aupi mi “hruh zong a poi lo” timi cu Laimi Khrifa kan nun ahcun a kan ciah liopi a si rih ko. Catangsang akaimi thapek khawh lonak, tanpi duhlonak, soiselnak timi Negative thil hmuhning pawl tampi ahrin. Hi bantuk mipi ruahnak le zumhnak a pialter khomi biafang le zumhnak hna hi, nihin hruaitu hna nih kan i hmaithlak ding thilpi pakhat a si.
Pathian nih mihrut si hi a kan duh piak ballo; minung a hohmanh nih mihrut si cu kan duh ballo bantuk in kan khuaram le kan miphunpi zong hi a lamkip in a fim ding cu tuanvo kan ngei. Kan miphun tthatnak ding caah cun hrawhawk ttha cu kan hrawh lai i, thlenawk tthami cu kan thlen hna lai.
2. Jesuh min in kan in sawm.
Nihin kan Khrifabu canhmannak le meeting tuahnak hna ah kan hman tam ngaimi bia cu: Jesuh Min in kan in sawm, timi hi a si. Tahchunhnak ah: “Solo sak ding ah Jesuh min in kan in sawm” “Thawngthanhtu ding Jesuh min in kan in sawm” “Laksawng lak dingah Jesuh min in kan in sawm” etc. ti pawl an si.
Jesuh min in zeizongte tuah uh, (Kol. 3:17) ti a si kolo maw; a ttha kolo maw; Jesuh min in tuah mi paoh cu kan ti kho men. A dik nak zawn a um ko lai nain, hi thil umtu ning nihhin kan khuaruahning (philosophy) le kan Pathianbia hmuhning (theology) tampi a langhter. Kan Bawipa Jesuh nih a kan cawnpiak mi cu, ka Pa sin ah keimah (Jesuh) min in hal uh, timi tu hi a si deuh. MIN an hmannak cu; mah nakin thil tikho deuhmi, a tthawng deuhmi, mah sinak nih a phan khawh lomi hna kha chawnbiak le ton duh tikah; Amah he aa theihngalmi maw, a siloah, amah nakin huham ngei deuhmi maw, an Min kha hmang in chawnhbiak le ton kha a sitawn.
Kan solo satu hna le kan Thawngthanhtu pawl hi cutluk tiangtiang in huham ngeimi le fial ngamlo le chawnh ngam lo ding tiang in le Jesuh Min tiang ilak hnawh ding tiangin a liannganmi cu maw an si kun. Zomi Baptist Convention (ZBC) General Secretary Rev. E. Hlawn Piang kha Biakinn pakhat ah Pumh cantlaitu nih khan “A tu cu Phung chim ding ah Rev. Hlawn Piang, Jesuh min in kan sawm” a vun timi kha; “Keimah menmen phungchim ding hna, Jesuh Min in nan ka sawm cu aw … ka ning leitu a zak” a rak ti bal. (Hlawn Piang kha Jesuh min iput in va sawm lawng ah phung a chim lai ding bang; cubangin, kan Khrifabu ah Thawngthanhtu zong khi Chairperson nih sawm lawng incun thawng a thanh duh lailo bang le (huham a ngei tuk i a bawi tuk i) Jesuh min in kan sawm lawng ah (Jesuh min kha a zah lai i) Thawng hna a kan thanh colh lai bang khin, kan can ter.
Hi thil pawl nih a langhtermi pakhat cu Chinram cu Khrifaram (Khrifa milu tamdeuh) a si caah zeizong vialte kha kan khrifa-ter (Christianize) sawhsawh bia a si hnga maw. A sullam ruat setsai lo le tuak setsai loin hawi tuah mi paoh kha kan hei tuah ve bia hna a si hnga maw. Khrismas can ah Khrifa-silomi unau cheukhat Guitar pakhat he Khrismas hla innkip ah kal in an va sak; laksawng an hmuh mi kha zuu an dinnak, bantuk fang hrawng khi a si. Constantine siangpahrang chan ah rammi kip Khrifa an luh ter hna i Khrifa pennak (empire) pi an ser nain zumhnak leiin cun biatak tein an tlak can ah a cang (Kan ram ah Khrifa donkhamnak le ri khiah piaknak a um len mi zong hi a herh nak a um hrim ve ko rua).
Kan mawh lonak pakhat te tu cu, kan uktu bawi pawl ton kan duh tikah; bawi dang pakhat min in a si loah amah catial piak mi lawngin ton khawh a simi ram ah kan um caah kan nun ahhin kan i ziak ngai colh zong a si ko lai. Asinain, kannih a tu Jesuh min kan hman ning hna hi cu, cu he cun a lettalam a si hoi; a cung a tang kan leh dih (duhsah tein ruat te).
Kan Pathian min hi ningcang deuh in hmang ding le sullam ngeih tein hman ding zong kan Bible cawnpiaknak a si (Exodus 20:7). A cungnungbik Pathian he bia ruah kan duh tikah kan Bawipa Jesuh min in thla kan cam lai; kan sinak nih a tei khawh lomi Setan khuachia thawl kan duh tikah a tei khotu Jesuh min in kan tthawl hnga. Kan Bawipa Jesuh min cu ningcang te le tihzah tein hmang hna uhsih.
3. Chairman le Chairperson.
Doctor degree a hmu cangmi Chinmi kan pacan pakhat nih bu by-law a suaimi chungah hitin a tial: Chairmanpa cu meeting vialte hruaitu a si lai, a ti (Pumh Uktu rian cu pa lawng nih tuan phung asi timi ruahnak nih a ciah tuk rua). Kan Chinmi zapi (buaktlak in) lung chung ahhin gender (nu le pa) aaruang kho naisai rih lo; tampi a chambau rih, tihi a lang ngai. Cathiam mifim deuh (educated) lak hmanh ah aaruang deuh in hmunhma kan ipe kho hrimhrim rih lo; kan i cawithlir thiam deuh rih lo, ti cu a lang ngai. Kan miphunpi huap in nu an tam deuh na buin nu hna hmunhma aa ruang tal in pek ding kan i tuak chih deuh lo ahcun miphun thanchonak cu aaruang kho bal lailo, ti cu alang.
Kan hnuzarh Chin National Day (CND: Philippines) ah committee 10 thim an si i; cu chungah nu pakhat lawng telh a si. Cu CND committee rian (President, Secretary, etc.) cu Philippine a phanmi a ho Chinmi nu paohpaoh nih an ttuan kho dih ko lai; a tuan kho deuh hmanh an um len ko lai. Kan Khrifabu cio le kan bu cio zong ah cu dirhmun cu kan si rih ko. Chairman chan cu a dih cang i Chairperson chan a si cang; a biafang lawng hman siloin nu le pa aa ruang in Bawipa riantuan le ram riantuan ah kut tlaih in ttuan tti izuam hna uhsih. Hi rian vialte zong hi nihin hruaitu nang le kei cung ah tampi aa hngat ko.
Kan biafang hmanmi tete hi lungfim te le sullam ngei tein hmanmi siseh law, cuticun cu “bia cu minung ah a cang” ko hnga i kan sin ah khua a sa ko hnga. Cucu kan thlacamnak si cio ko seh.
Bawipa nih thluachuah in pe ko hna she
Rev Van Bik.
No comments:
Post a Comment