Zeicah Nunnak Ah Harnak, Hneksaknak Kan Ton?

By Van Cin Thang

Text: James 1:1-8
Psalms catial tu pa nih "Kan chan cu kum sawm sarih a si ko, kan thazang a thawn deuh le sawm riat a si: cu hmanh ah retheihhnak le harnak lawngkha kan ing, kannunnak cu a dih zau i kan lo" a ti.( Salms 90:10). Tahnak hla tial tu mifim pa nih "minung kan nunnak ni le thla hna hi ngaihchiatnak nganpi an si" ati. Hla phuahtu pa nih a ti ve mi cu " ni le thla hna hi ngaihchiatnak le zawnruahnak lawngin a khat" a ti. Harnak, sifah innak cu minung hmaizah a ngei lo. Nunnak ah, nikhat,caankhatkhat ah harnak, sifah innak, ngaihchiatnak , beidonghnak cu ton cio a si. Hi ka ah biahalnak (question) a vun chuak colh mi cu zeiruangah (why?) ti hi asi. Zumhlo tu pawl nih cun "vanchiah" si an ti men lai. Krihfa a si mi, Pathian fa asi mi nang le kei caah ta a phi zeidah a si hnga?

Hmailei ah akan cuanter kho tu, khuaruahhar ngai asi mi Bible cang Rom 8:28 hi a tu le tu kan ilak cio a si, "Pathian nih hin, a mah a dawmi hna caah le amah nih a aatinhmi ningin a kawhmi h na caah cun , zeizong vialte hi a tha lei ah a serpiak ko hna ti kha kan hngalh". A sinain, kan lungchung in bia halnak (question) arak chuak than thiamthiam. Pathian nih zeiruangah harnak, hneksaknak le ngaihchiatnak hi a ka tonter hnga? A phi cu James 1:1-8 ahhin a um.

Pawngkam thil ( historical context).
Pathian le Jesuh sal a si mi James nih alanghter mi cu, hi cacang hi thonginn chungah a um lio a tial mi asi ti hi a si. Thonginn chungcu mitthlam ah vun cuanter hmanhlaw, athurhnawmnak hmunhma a si bantuk in harnak le ngaihchiatnak a rak ton bu in a tial mi a si ti a fiang. Hi ca hi harnak aton cuahmah lio mi miphun 12, ramdang ah a thekdih mi hna sinah a tial mi a si. Cu hna cu miphun 12 (12 tribes of Israel) hna cu, Israel le Jews miphun an si. Rome le an ramchung lila asi mi Scribes, Pharisees le Sadducees pawl nih fakpi in an rak hrem mi hna kha an si. Hi hremnak faktak mi ruangah hin an ram chuaktak riangmang in ram dangah an rak pem nak cu a si. Jerusalem church hi voi 5 renglo hremnak a rak intuar cang. (Lamkaltu 4,5,6,7 le 12 chungah).
Jews Krihfa pawl nih ziah pathian nih hi tluk hremnak fak, harnak akan tonter hnga ti in an khuaruah a rakhar ngai lai. Mi cheukhat cu an zumhnak hlonh, kaltak ding tiangin…. James nih a tial hnawhchan duhmi cu zeiruangah harnak le hneksaknak kan ton aherh ti hi asi. Pathian nih zeiruanah hithil hna ton ding in akan sian ti hngalhternak caah si. Kan nunnak ah ruah lo pi in hneksaknak harnak kan ton khut tikah, zeitindah kan leh( (respond) lai?

I. Pathian nih lunglawm ngai in leh(respond) hna seh ti akan duh.( v 2)
Minung phungning tein cun, harnak kan ton tikah ttah ding le ngaihchiat ngai cio si. James nih phundang in akan timi cu harnak nan ton tikah ilawm uh a kan ti. Hneksaknak nan ton tikah ilawm uh a ti mi hi aleng lei in hmaipanh tein hei nih khi ati mi silo in lungputning khi a chimduhmi a si deuh. Pathian cu a zeizong vialte theihhngalh dih tu le uk tu a si zumh i fekte in kan ibochan khi chimduhmi cu a si. Cu bantuk in Pathian fektein ibochan bu in hneknaknak le harnak phungzakip kan tonmi cungah Pathian thangthat khawh peng le ilawmpeng khawh khi hi text nih a kan chimmi asi. Kan church members pawl pumhnak ah tehte (testimony) an nikhan i, harnak phunphun an tonnak kong hnacu an vun chim cio. Cun Pathian sin an ilawmhnak nih an vun pehzulh lengmang ve . Pathian kha an mawhchiat lo, sual zong an put lo. An tonmi thil poah cungah an inuam an ilawm. Kha hna pawl kha James nih a chimmi cu a si.

Job nunnak kan zoh tikah zeitluk in harnak le hneksaknak atonmi cungah a lung asau kan theihcio ko. A ngeimi vialte stil, ngandamnak, fanu fa pa tiangin a sunghdih. Vanchiatnak achangchang in a ton ko hna nain, vawlei ah atlu i Pathian kha abiak. a chimmi cu; " ka tak lawngin ka nu pawchung in karak chuak in taklawng in ka kir than lai, Pathian nih a ka pek i , Pathian nih alak than, Pathian min thangthat si ko seh." Pathian kha hrutngai in a mawhchiat lo. Pathian nih a ka thah ko nain ka zum thiamthiam rih ko lai a ti. U le nau hna, Hneksaknak kan ton tikah zeitindah Pathian kan leh(respond) ning hna asi? Job bantuk kan si ma? Micheukhat cu, hneksaknak cheukhat lawngah lawmhnak in ka hmang lai kan ti men lai.Hneksaknak cu a phunphun aum, zawtfahnak, sifahnak, sunghnak, accidents …hi hneksaknak phunkhat lawngah hin Pathian sin ilawmhnak in ka hmang lai kan ti kho lo. Lungthin lei( mentally) in, taklei (physically) in maw, Emotionally, thlarau lei in maw kanton mi hneksaknak kip ah alawm kho mi Pathian fanu fapa kan si aherh.
Zei ruangah hneksaknak kan tonmi cungah kan ilawm lai? Zeitiah cun:

II. Pathian nih Hneksaknak kanton micungah kanzumhnak fekter chin akan duh ( vv3-4).
Nifa kan nunnak ah Zei ruangah Pathian nih harnak ton akan sian? Aphi cu verse 3 le 4 chungah Zeicahtiah cu bantuk hneksaknak cu nan zumhnak in nan tei tikah in khawhnak nan ngei. Pathian nih kan zumhnak hneksak( test) a duh ruangah hneksaknak akan pek. Cu cu kan zumhnak tehtepiah (to prove) nakding caah a si. Thil pakhat khat ataktak a si maw si lo ti theihhngalh kan duhtik ah kan test ton. Nunnak ah hneksaknak hna cu kan zumhnak tehtepiah (prove) nak caah a si. Cu caah hneksaknak hna hi hrial awk si lo in a in kho tu kan si kha Pathian nih a kan duhpi mi cu asi. Thil pakhatkhat tlamlingmi sinak ding caah ahhin a caan zong a herh. Hi veres 4 nih "thlarau lei in patling/nutling a si mi nihcun lung saunak kha ngei seh" a ti.
Pathian cu Diamond lungvar rian ( business) chungah a um . Theihcia bangin Diamond lungvar cu lunglak ah a hakbikmi lung aa ai cannak aruangcu a lin ngainak le rihnak, hneknak chungah caan saupi a rak um hmasa cang caah a si. Cu khawhcun a mansung ngai mi thil pakhat ah ai cang. Cu ve bantuk in Pathian nih linhnak , rihnak , hneknak , tukforhnak phunphunah a kan chiahhmasa cio nak cu a si. Hneksaknak kan ton deuhdeuh, kan thawng deuhdeuh, kan i dawh deuhdeuh lai i, Pathian sungpar nak caah santlaih deuh, hman awktlak kan si deuhdeuh lai.
A tu caan te ahhin, thawnginn chungah maw, lungkuainak, lungreitheihnak chungah maw,ngaihchiatnak harnak khurchung ah aapil cuahmah mi hna tampi kan um ko lai.Zeicah hi tei innak hna hi ka ton hnga tin khuaruah har beidongh in aum mi kan tampi kan um len kho ko. Zeicah hi hna hi ka ton hnga tin Pathian hal khawh a si maw? A si. A phi cu:

III. Pathian nih Hneksak bu in bomh a kan duh. (vv5-8).
Hneksaknak kan ton tik caanah Pathian sin ara mi fimnak, bia le lamhruainak kan herh. James nih "Sihmanhsehlaw fimnak a baumi nan um ahcun, Pathian sinah thlacam seh law Pathian nih a pek ko lai;" ati. Hika fimnak a ti mi hi zeikhidah a si? Hi ka i fimnak a ti mi cu vawlei cung nih a ngeimi fimnak khi si lo in Pathian sin a ra mi fimnak( wisdom of God) tu khi a si deuh. Hnkesaknak hna kan ton tikah, teikhawhnak thlarua lei in fim a kan chim tu, a fiangmi thleidan thiamnak hna kha an si. Cu ruangah nan nunnak ahhibantuk tufornak, hnkesaknak nan tontik ah, theih hngalh awk a har, Pathian i hneksaknak hngalh fiang awk a har na ti sicun Pathian fimnak i hal ve . Pathian nih an pek ko lai.

Pathian lawng hi Fimnak pe tu cu a si. Pathian nih fimnak na kawl ahcun hlangfang te in kan pek hrimhrim hna lai tiah akan ti. A caan can ah, mi pakhatkhat bomhnak va hal ding khi kan i nautat, kan duhton lo. Zeitiahcun anmah harnak va pek kan duh lo, or a kan neksawh lai, a kanbomh duh sual lai lo ding khi kan tih. Minung cu a si kho ko.. Sihmanhsehlaw, Kan Pathian cu cu tin a si lo. Na hal ahcun nunsiang ngai in an bom ko lai. Mawhchiat thannak umlo in an bomh lai. Verse 17 nak , " Laksawng tha le laksawng tlamtling paohpaoh hi vancung in a rami an si; vancung thil ceu hna le cu thil ceu hna thladem cu an i thleng lengmang nain anih cu aa thleng bal lo" tiah a ti. Pathian nih cun lungthin tak te in ahal mi paoh cu a el bal hna lo, pek lo in a um bal hna lo. Kan halnak cungah a muti ko. Cu ruangah Pathian sin bomh hal ttih hna hlah usih. A ka pek lai lo ti zongin ruah sual hna hlah uhsih. kan herhmi pek awk in timhcia te in a um ko.

Asinain, Pathian sin bomh kan hal tikah a dikmi, aatlakmi lungputning he hal thiam kan herh.. Verse 6 nih a ti mi cu "Thla nan cam tikah lung awtawm lo tein nan zumh hrimhrim lai" a ti. Pathian sin thlacam in bomh kan hal tikah , atakmi zumhnak he kan hal a herh. A ka kham kho tu, a ka bomhkho tu a si ti kan zumh hrimhrim a herh. Pathian nih lungput hnih ngei (double minded) a duh lo. Kan nunnak ah Amah lawng ngei hi a kan duh. Na thlacam an leh tikah, a sungparnak cu Pathian sin a phan ve Pathian nih keimah lawng hi 100% kazum peng hnaseh ti a kan duh.

Nifa na nunnak ah, Harnak, kneksaknak na ton ve maw? Dawtmi U le nau hna Miphun 12 hna bantuk in ramkip ah kan ipem, kan itek dih ko hna zongah Pathian nih kan tonmi thilkip ah cungah timhnak a kan ngei piak dih ko.A zungzal in Pathian sin lawng tu zoh ko hna uh sih. Pathian nih harnak le hneksaknak kan tonmi vialte cungah lung ilawm khawh pengmi a fa kan siter hramseh law, kan zumhnak afekter chintu siter hram seh. Nan dihlak cungah athar Pathian thluachuah um chin hram ko seh!

Nan Hawi, Krih ah,
Van Cin Thang.